Abstract:
در فرهنگ اسلامی، خیانت و نیز «نفاق » که در آغاز هم معنای خیانـت بـوده و در روایت ها از آن با عنوان «راس خیانت » تعبیر شده به شدت مذمت و تقبیح شده اسـت . نگرش مزبور نشانگر تشویق فرهنگ اسلامی به صفا و صمیمیت رفتاری مسلمانان بـ ا یکدیگر است . تشویق و امر به امانت داری به مثابه رفتار مقابل خیانت ، در آمـوزه هـای اسلامی، گامی در راستای پیشگیری از ابتلای افراد به این رذیلت و پالودن دامن جامعه اسلامی از این آسیب بنیان برانداز است . سوالی که در اینجا مطرح می شود آن است که امام رضا(ع ) به عنوان هادی و پیشوای منصوب از جانب خداوند برای راهنمـایی مـردم به خیر و نیکی چگونه مردم را از این آسیب بازداشتند به ویژه آنکه جامعه اسـلامی در دوران امامت آن حضرت ، در اختناق شدید به سر می برد و زر و زور و تزویر بـر آنـان مستولی شده بود. در نوشتار حاضر، مفهوم و مصادیق خیانت از دیـدگاه امـام رضـا (ع ) بررسی و رهنمودهای راهگشای آن حضرت در این باره تبیین شده است . اهمیت طرح این بحث در آن اسـت کـه حفاظـت از مرزهـای فرهنگـی و دینـی هماننـد مرزهـای جغرافیایی، امری ضروری است و جلوگیری از رواج رفتار مذموم خیانت ، در حقیقت حفاظت از مرزهای فرهنگی جامعه ، استحکام بخشـیدن بـه قـوام روابـط اجتمـاعی و مرزبانی از سلامت معنوی مردم است .
Machine summary:
(ص) خیانت به پیامبر با توجه به آنچه در قسمت خیانت به خدا و مفهوم آن گذشت و نیز به دلیل «ما آتـاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا» (حشر/٧) خیانت به پیـامبر(ص ) و حتـی خیانـت بـه مـردم نوعی خیانت به خداوند تلقی میشود، با این وجود خیانت به پیامبر(ص ) به دلیل اسـتفاده از «و» بین کلمه های شریف «الله » و «الرسول » در آیۀ «الا تخونوا الله و الرسول و تخونوا أمانـاتکم » (انفال /٢٧) از جهاتی فرق دارند، همچنین خیانت در امانت و خیانت به خدا و پیـامبر(ص ) بـا خیانت امانت ـ که دربارة عموم مردم است ـ نیز متفاوت است ، بر ایـن اسـاس مـیتـوان در مورد امانت یا خیانت نسبت به رسول خدا(ص ) به موارد زیر اشاره کرد: - خیانت به رسـول خـدا(ص ) بـه معنـای تـرک سـنت و شـرایع آن حضـرت اسـت (طبرسی، ١٣٧٧، ج ٢: ١٥-١٤)؛ - خیانت به رسول خدا(ص ) بـه معنـای آن اسـت کـه اسـرار او را فـاش کننـد و بـه وعده هایی که با ایشان داشتند و قراردادهایی که با آن حضرت منعقـد کردنـد پشـت پـا زنند (طیب ، ١٣٧٨، ج ٦: ١٠٥)؛ - خیانت به آن حضرت به معنای ترک واجبات و محرمات و برخـی از اوامـر الهـی است ، از همین روی ابن عباس گفته است : «هر کس برخی از اوامر اسلامی را ترک کنـد به خدا و رسولش خیانت کرده اس » (مکارم شیرازی ، ١٤٢١ق ، ج ٥: ٤٠٢).
(
, 
, 
)
