Abstract:
در این مقاله ساختار نحوی ممیزهای عدد در گروه حرف تعریف زبان فارسی در چارچوب برنامة کمینهگرا بررسی میشود. ممیز عدد تکواژی است که هنگامی که اسم توسط یک عدد مورد شمارش قرار گیرد به همراه اسم میآید. در این پژوهش براساس نظرات چنگ و سایبسما (2005)، ایشی (2000)، لی (1999)، تانگ (2004)، سیمپسون (2005) و بورر (2005) ویژگیهای واژ-نحوی ممیزها در زبان فارسی را در رابطه با دیگر سازههای گروه حرف تعریف ازجمله اعداد بررسی کرده، نشان میدهیم که برخلاف غلامعلیزاده (1374)، سمایی (1387) و صحرایی (1389)، ممیزها در زبان فارسی هستۀ گروهی جداگانه به نام گروه ممیزی هستند که این گروه خود متمم هستۀ عدد است. سپس براساس ابنی (1987) نشان میدهیم که هستۀ مذکور نوعا هستهای نقشی است و نه واژگانی. آنگاه به نقش این عنصر در درون گروه حرف تعریف پرداخته، نشان میدهیم که مشخصۀ کمیت که از طرف درزی و یاراحمدزهی (1390) برای این عناصر ارائهشده لزوما دارای ارزش مطلق بوده، نقش آن در واقع منفردکردن اسامی است.
Machine summary:
در این پژوهش براساس نظرات چنگ و سایبسما (٢٠٠٥)، ایشی (٢٠٠٠)، لی (١٩٩٩)، تانگ (٢٠٠٤)، سیمپسون (٢٠٠٥) و بورر (٢٠٠٥) ویژگیهای واژ-نحوی ممیزها در زبان فارسی را در رابطه با دیگر سازه های گروه حرف تعریف ازجمله اعداد بررسی کرده ، نشان میدهیم که برخلاف غلامعلیزاده (١٣٧٤)، سمایی (١٣٨٧) و صحرایی (١٣٨٩)، ممیزها در زبان فارسی هستۀ گروهی جداگانه به نام گروه ممیزی هستند که این گروه خود متمم هستۀ عدد است .
آن چنان که بدساختی (٥ پ ) در برابر خوش ساختی (٥ الف و ب ) نشان میدهد این ممیز با عدد ’یک ‘ همراه نمیشود ولی در گروه های حرف تعریفی که در آنها هستۀ اسم توسط اعداد دیگر توصیف میشود، به کار میرود.
با توجه به این که ممیزها با سورهایی مانند ’تعدادی، برخی، بعضی، مقداری‘ که از لحاظ مشخصۀ کمیت حاوی ارزش [rel] هستند به کار نمیروند و قرار گرفتن آن ها با یکدیگر، باعث ایجاد سازه ای بدساخت میشود (٢٧ الف )، اما باهم آیی آن ها همراه با اعداد عبارت های خوش ساخت به دست میدهد (٢٧ ب )، میتوان در این زمینه پا را فراتر از درزی و یاراحمدزهی گذاشت و ادعا کرد که این عناصر نه تنها دارای مشخصۀ کمیت هستند بلکه ارزش این مشخصه نیز فقط به صورت مطلق است .
با توجه به این که ممیزها در این زبان از لحاظ معنایی جدای از اعداد هستند، از نقطه نظر آوایی نیز عناصری کامل و مستقلند و نقش و کاربرد مستقلی از اعداد دارند؛ میتوان گفت که برخلاف نظر غلامعلیزاده (١٣٧٤)، سمایی (١٣٨٧) و صحرایی (١٣٨٩)، ممیزها نقش ساختاری مجزایی دارند و خود هستۀ گروه ممیزی واقع میشوند.
Classifiers, New York, Oxford university press.