Abstract:
مقاله حاضر پیرامون موضوعی بین رشته ای در ارتباط مفاهیم پایه در دانش معماری با آموزه های قرآن
کریم است. از نظر این مقاله، مهم ترین داعیه یک اثر معماری، ارتقای سطح کیفی زندگی آدمی است و
معماری کیفیت های خود را از کیفیت زندگی انسان دریافت می کند؛ ازآنجایی که کیفیت زندگی انسان،
ابعاد مختلف معنایی خود را از نظام معرفتی معماران نسبت به مفهوم انسان و زندگی شایسته او اخذ
در یک پژوهش، بدون توجه به نظام معرفتی افراد » کیفیت زندگی انسان « و » معماری « می نماید، طرح نسبت
در دریافت از این دو مفهوم ممکن نیست. بر اساس مفروضات مقاله، بهترین و کارآمدترین نظام های
معرفتی، نظام معرفتی اسلام در قالب آموزه های قرآن بوده که بر پایه وجود فطرت در آدمی طرح ریزی شده
مبنای بنیادین کیفیت زندگی در آن به شمار می رود؛ بنابراین این پرسش که ،» حیات طیّبه « است و
آموزه های قرآن کریم به مثابه نظام معرفتی چه نقطه نظراتی درخصوص کیفیت زندگی انسان دارد و این
نکات چگونه در معماری قابل پیگیری هستند، مهم ترین مسائل پژوهش قلمداد می گردند. در این راستا
هدف این بوده است تا با طرح امکان پژوهش بین رشته ای، مسائل معماری به همراه تحلیل مواضع نظری
به مثابه معرفت پایه » انسان شناسی « قرآن کریم نسبت به موضوع انسان و زندگی وی انجام پذیرد؛ لذا موضوع
در دانش معماری معرفی شده که به شناخت زندگی انسان مبتنی بر آن منجر می شود و سرانجام ابعاد
به عنوان دغدغه محوری رشته معماری مورد بازشناسی قرار گرفته اند. سرفصل عمده » کیفیت زندگی انسان «
مطالعات بدین شرح بوده است: ابتدا ماهیت و هویت و منزلت انسان از منظر شریف قرآن مورد بررسی واقع
شده است. سپس با تامل بر ابعاد مختلف زندگی انسان در هستی، مراتب حیات آدمی متناظر با مراتب
وجودی او معرفی و نهایتا در تناظر با ظرفیت های معماری، بر درک صحیح نسبت ابعاد کیفی معماری در
آیینه کیفیت زندگی انسان موثر و راهگشا بوده است.
Machine summary:
بر اساس مفروضات مقاله، بهترین و کارآمدترین نظامهای معرفتی، نظام معرفتی اسلام در قالب آموزههای قرآن بوده که بر پایه وجود فطرت در آدمی طرحریزی شده است و «حیات طیبه»، مبنای بنیادین کیفیت زندگی در آن به شمار میرود؛ بنابراین این پرسش که آموزههای قرآنکریم بهمثابه نظام معرفتی چه نقطه نظراتی درخصوص کیفیت زندگی انسان دارد و این نکات چگونه در معماری قابل پیگیری هستند، مهمترین مسائل پژوهش قلمداد میگردند.
کلیدواژه ها: معماری، انسان، کیفیت زندگی، حیات طیبه، قرآنکریم 1- مقدمه بر اساس نظریههای کنونی، هسته تفکر در رابطه با ابعاد انسانی معماری، احترام به مردم و حقوق آنها و خلق فضایی برای زندگی است؛ بنابراین در آینده هر اقدامی در عرصة شهر و محیط زندگی، باید از مقولة انسان آغاز شود (گهل<FootNote No="9" Text=" Gehl"/>، 2010: 229).
بنابراین هدف از نگارش این مقاله، تأمل در مفاهیمی پایه است که بر مبنای آنها بتوان نسبت موجود میان انسان را با نظام هستی و از این راه در ارتباط با زندگی به عنوان مهمترین مسئلة معماری بهطور عمیق روشن ساخت.
<FootNote No="37" Text=" اشاره به آیة 80 سورة مبارکة النمل و آیة 52 سورة مبارکة الروم: «فإنک لا تسمع الموتی و لا تسمع الصم الدعاء إذا ولوا مدبرین»"/> در این کتاب آسمانی از مرتبهای از حیات به نام «حیاتالدنیا» یاد میشود که مرتبة نازلتر حیات انسانی، حدفاصل میان حیات غریزی و حیات فطری است؛ یعنی حیات اخروی به عنوان حیات حقیقی معرفی شده و زندگی دنیا مرحلة گذار و حصول آمادگی برای حیات جاوید اخروی بوده و چیزی جز بازی و سرگرمی معرفی نشده است.