Abstract:
خاقانی شروانی سخنور اندیشمند و نکته پرداز و آشنا به علوم و معارف اسلامی و شافعی مذهب است. خاقانی در مجموعه آثار خود از چهار یار پیغمبر(ص) با احترام یاد کرده و رافضیان و اسماعیلیه را نکوهش کرده است؛ اما از امیرالمومنین علی(ع) و خاندان رسالت با احترامی که حاکی از خلوص اعتقاد و ارادت نسبت به ایشان است نام می برد.
دراین مقاله تلاش شده سیمای امیرمومنان علی(ع) دراشعار خاقانی بررسی گردد. نخست با بهره گیری از منابع تاریخ اسلام، نگاهی به شخصیت، سجایای اخلاقی، صفات، مجاهدت ها و زندگی آن حضرت خواهیم داشت و سپس نمونه اشعاری را که خاقانی در این باره سروده است، ذکر و تحلیل می کنیم. همچنین سیمای اهل بیت(ع) و بیان حقانیت و برتری ایشان نسبت به دیگران از زبان سخنور شروان همراه با شواهد شعری بررسی و تحلیل می گردد.
روش تحقیق در این جستار به شیوه کتابخانه ای و بر اساس فن توصیف و تحلیل محتواست.
Khaqani Sheravani was a punctilious orator and was familiar with Islamic knowledge and educations and also was follower of Edris Shafei. Khaqani values four buddies of Holy Prophet respectively and rebuked the heretic (Raafedhi) and Ismailis; however، he mentions Imam Ali (PBUH) and the family of Prophet honorably which shows the purity of his faith and regards toward them. This article attempts to review the image of Imam Ali (PBUH) in Khaqani’s poems. Firstly، we will look to the personality، ethical characteristics، features، attempts and lives of Imam Ali، applying the resources of Islam’s History; then we will mention and analyze some examples of Khaqani’s poems in this regard. After that، the image of Prophet’s household and their expression of right and excellence over others would be analyzed and reviewed in tongue of Khaqani Sheravani along with his poems. The Research Method in this inquiry is library based and would be based on the technique of description and content analysis.
Machine summary:
نکتة مهم در مورد جایگاه زبان فارسی در شرق آفریقا آن است که امـروز زبـان فارسـی بـرای بومیان سواحل و جزایر شرق آفریقا به هیچ عنوان ناآشـنا نیسـت و بسـیاری از بومیـان مسـلمان ساکن مجمع الجزایر زنگبار و دیگر مناطق شـرق آفریقـا کـه خـود را شـیرازیالاصـل و از نسـل ایرانیان مهاجر به شرق آفریقا می دانند تأکید دارند اجداد ایرانی آنها نقش بسیار مهمـی در پدیـد آمدن زبان سواحیلی ایفا نمودهاند و به این امر افتخار می کنند.
زبانشناسان پیدایش ایـن زبان را مربوط به قرون اولیه میلادی می داننـد و بـر ایـن باورنـد کـه زبـان سـواحیلی در نتیجـة ارتباطات دیرینة تجـار و بازرگانـان عـرب بـا مردمـان سـواحل شـرق آفریقـا پدیـد آمـده و ورود شیرازیها و استقرار آنها در سواحل و جزایر شرق آفریقا نیز ساختار این زبان را هرچه اسـتوارتـر ساخته است .
وقایع نامه کیلوا٣ نیز به طور مستقیم به زبان سـواحیلی نپرداختـه اسـت ، ولـی نحـوة استقرار شیرازیان در سواحل و جزایر شرق آفریقا و ارتباط آنان با بومیان که بـه سـهولت صـورت گرفته است نمایانگر نقش آنها در پیدایش این زبان و یا تأثیرات محتوایی بر آن است (والـد، ١٩٨٧: ١٠١٣-١٠١٤).
واژههای فارسی دیگری نیز وجود دارند که نمی توان گفت از زمان شیرازیها وارد زبـان سـواحیلی شدند بلکه در دورههای مختلف به زبان سواحیلی راه یافته اند (مصاحبه بـا پروفسـور عبدالشـریف ، رئیس مؤسسه مطالعات اقیانوس هند، استاد تاریخ دانشگاه دارالسلام ).