Abstract:
بانکها بهعنوان بزرگترین واسطههای مالی، تجهیز و تخصیص منابع را که فعالیت اصلی آنهاست، انجام میدهند. این فعالیت بهصورت طبیعی بانک را با ریسکهایی مواجه میکند، بنابراین بانکها از راههای گوناگون در صدد پیشگیری یا انتقال ریسکها بوده و یا در پی اقدامات بازدارنده هستند. بانکهای اسلامی نیز بهعنوان جایگزین بانکهای متعارف در کشورهای اسلامی، با ریسکهای متداول بانکداری روبهرو هستند. با توجه به تحولات جدید در صنعت بانکداری و استقبال از بانکداری اسلامی در مقابل بانکداری متعارف با فرض اینکه بانکداری اسلامی متفاوت از بانکداری متعارف باشد و اینکه این تفاوت ناشی از وجود یک سیستم حقوقی به نام عقود اسلامی است، لازم است نظارت حاکم بر آن مورد توجه قرار گیرد و متناسب با سازوکارهای آن به محاسبه ریسک و تمییز قائل شدن بین عقود اسلامی پرداخته شود. در این مقاله، پس از مروری بر پژوهشهای انجامشده در حوزۀ مدیریت ریسک در بانکداری اسلامی، ابتدا مبانی نظری ریسک و مدیریت انواع ریسک در بانکداری بدون ربا بر اساس روشهای مختلف تجهیز و تخصیص منابع بررسی میشود. سپس با استفاده از آزمون آماری t، فرضیههای پژوهش بررسی خواهند شد. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که ریسکهای بانکداری متعارف و ریسکهای بانکداری بدون ربای ایران جز دو مورد ریسک نقدینگی و ریسک عملیاتی با یکدیگر تفاوت معناداری ندارند.
Machine summary:
"3. مدیریت ریسک در بانکهای اسلامی با توجه به ویژگیهای خاص در بخش تخصیص و تأمین وجوه و الزامهای شرعی از جمله استفاده از مدلهای مشارکت در سود و زیان در بانکهای اسلامی، ماهیت ریسک در این نهادها تغییر یافته و بازده سرمایهگذاریها یا سپردهها از قبل معین نیست و ازاینرو، بانکها در ریسکهای مربوط به این ریسکها سهیم میباشند، نظام مالی و بانکداری اسلامی با پارهای از ریسکها روبهرو میشود که روشهای مدیریت متعارف قابلیت برخورد با آنها را ندارد.
جامعه آماری و نمونه تحقیق جامعه آماری تحقیق برای این پژوهش که به دنبال بررسی میزان مواجه شدن ریسک در بانکداری بدون ربا بر اساس عقود اسلامی نسبت به بانکداری متعارف است، متشکل از خبرگان بانک کشاورزی است که شامل خصوصیات زیر میباشد: اساتید آشنا با مفهوم ریسک و ابزارهای مالی بانک کشاورزی پژوهشگران آشنا با حوزه ریسک بانک کشاورزی مدیران، معاونین و کارشناسان خبره حوزه بانکداری متعارف و بدون ربای بانک کشاورزی افراد مطلع در حوزه بانکداری بدون ربا و ریسک بانک کشاورزی در نهایت با توجه به اینکه متغیر پژوهش از جنس پارامتر میانگین است و با استفاده از طیف استاندارد لیکرت به یک عدد رسیده میشود، از رابطه زیر به تخمین نمونه مورد نظر پرداخته میشود: = ∝/2 2 .
میانگین مانده مطالبات عقود اسلامی ماههای 1 تا 12 سال 1389 عقود اسلامی سلف مضاربه مشارکت جعاله قرضالحسنه فروش اقساطی اجاره ارقام 9130604 8544082 32512149 905957 9241562 98706799 926672 درصد وزنی عقود در ترازنامه بانک 06/0 05/0 20/0 01/0 06/0 62/0 01/0 بنابراین بر اساس جدول بالا همچون بانکداری متعارف در هر کدام از ریسکهای مشخص شده یک عدد مشخص برای بانکداری بدون ربا محاسبه شده و به وسیله تحلیل آماری به بررسی و مقایسه پرداخته میشود."