Abstract:
پیش از پیدایش چاپ در ایران ، واژه ی «نسخه » همانند و هم معنای «نسخه ی خطی »، کتاب ، دستنویس و دستنوشته در شعر فارسی به کار رفته است . در این مقاله ، واژه ی «نسخه » و ترکیبات آن از دیوان های دوازده شاعر از عرفی شیرازی (٩٦٩-٩٩٩ق ) تا بیدل دهلوی (١٠٥٤-١١٣٣ق ) استخراج و بررسی شده است تا روشن شود که در سبک هندی با وجود ترکیبات فراوانی که با «نسخه » ساخته شده ، ترکیب «نسخه ی خطی » ساخته نشده است و با رواج صنعت چاپ در سده ی سیزدهم هجری ، این اصطلاح در برابر «نسخه ی چاپی » و کتاب چاپی در زبان فارسی وضع شده است . پس از آن نمونه هایی از کاربرد واژگان : کتاب ، دفتر، سفینه ، مجموعه و بیاض از آثار همان سخنوران ، ارائه شده است تا هم معنایی این واژگان با ترکیب «نسخه ی خطی » آشکار گردد.
Machine summary:
در این مقاله ، واژه ی «نسخه » و ترکیبات آن از دیوان های دوازده شاعر از عرفی شیرازی (٩٦٩-٩٩٩ق ) تا بیدل دهلوی (١٠٥٤-١١٣٣ق ) استخراج و بررسی شده است تا روشن شود که در سبک هندی با وجود ترکیبات فراوانی که با «نسخه » ساخته شده ، ترکیب «نسخه ی خطی » ساخته نشده است و با رواج صنعت چاپ در سده ی سیزدهم هجری ، این اصطلاح در برابر «نسخه ی چاپی » و کتاب چاپی در زبان فارسی وضع شده است .
از این رو دوازده سخنور سبک هندی (عرفی شیرازی ، نظیری نیشابوری ، طالب آملی ، قدسی مشهدی ، سلیم تهرانی ، اسیر شهرستانی ، کلیم همدانی ، صائب تبریزی ، اشرف مازندرانی ، نجیب کاشانی ، تأثیر تبریزی و بیدل دهلوی ) را به عنوان جامعه ی آماری این پژوهش برگزیدم و واژه ی «نسخه » را همراه با فعل ها و ترکیبات آن از آثارشان استخراج کردم .