Abstract:
هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی عوامل و مؤلفههای تدریس اثربخش بهمنظور فراهم آوردن یک چهارچوب فراگیر برای مقولههای بنیادی تدریس اثربخش ازنظر اعضای هیأتعلمی و دانشجویان دانشگاه کردستان بود. در انتخاب نمونه آماری با استفاده از رویکرد کمی و روش نمونهگیری طبقهای، نمونهای شامل 383 دانشجو و 156 عضو هیأتعلمی در نیمسال دوم سال تحصیلی 1391 در دانشگاه کردستان انتخاب و مطالعه شدند. ابزار پژوهش پرسشنامهای پژوهشگرساخته بر اساس مؤلفههای رایج در پیشینه و پژوهشهای موجود بود که ضریب پایایی آن در مطالعه اولیه، 91/0 بر اساس آلفای کرونباخ محاسبه شد. دادهها بهوسیله تحلیل عاملی اکتشافی با روش مؤلفههای اصلی تحلیل شدند. نتایج نشان داد که عوامل و مؤلفههای اساسی تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان، شامل مهارتهای آموزشی، ارزیابی نظاممند و منش فردی بودند. این عوامل و مؤلفهها ازنظر اعضای هیأتعلمی متفاوت بودند. آنها علاوه بر مهارتهای آموزشی و منش فردی، خصوصیات اخلاقی و عوامل ارتباطی را بهعنوان دو مؤلفه مهم دیگر تدریس اثربخش در آموزش عالی برشمردند. با ترکیب دادههای هر دو گروه، تجربه اعضای هیأتعلمی بهعنوان مؤلفه دیگری از تدریس اثربخش شناسایی شد.
Machine summary:
همچنین فراشناخت کاربردهای متعددی در آموزش و تـدریس دارد و فراینـد تدریس و تصمیم گیری مدرسانرا می توان به سه مرحله پیش از تدریس ، حین تدریس وبعـد از تدریس تفکیک کرد که ازبین آنها تصمیم گیری و طراحی پیش از تدریس اهمیت بیش تری دارد (عبدی و همکاران، ١٣٩٠) و این عوامل در پژوهش های مختلف بررسی شده که به شرح زیر ذکر می شود: مهـارت ارتبـاطی اعضـای هیـأت علمـی و مهـارت تـدریس (طـاهری زاده و همکاران،١٣٩٠)؛ مهارتهای ارتباطی مطلـوب و نـامطلوب (امینـی و همکـاران، ١٣٨٩)؛ پـنج عامل دانش پژوهی ، رفتاری ، تکنیکـی ، ارتبـاطی و شخصـی (هرنـدی زاده و همکـاران، ١٣٨٩)؛ "دانـش پژوهـی "، "روش تـدریس "، "توانـایی در ارتبـاط و مشـاوره"، و"شخصـیت فـردی " (شهرکی ، ١٣٨٩)؛ "دانش پژوهی "، "روش تدریس "، "قـدرت ارتبـاط " و "شخصـیت فـردی " (عسگری و محجوب مؤدب، ١٣٨٩)؛ "شیوایی بیان "، "خـوشرویـی " و "تسـلط بـه موضـوع تدریس " (عابدینی و همکاران، ١٣٨٩)؛ "ویژگی های حرفه ای "، "ویژگی های فردی "، "تحریک بــه یــادگیری ومطالعــة مســتقل " (مظفــری و همکــاران، ١٣٨٩)؛ "آمــوزش "، "ارزشیــابی "، "مدیریت " و "ارتباطات " (صـالحی و رضـوانفر، ١٣٨٩)؛"یـادگیری "، "علاقـه منـدی اسـتاد"، "سازماندهی مطالب "، تعامل گروهی "، "رابطه استاد دانشجو"، "جامعیت مطلـب و تکـالیف " (طالع پسند، بیگدلی و جوکار، ١٣٨٨)؛ از نظر اعضای هیأتعلمی "ویژگـی هـای شخصـیتی و ظاهری عضوهیأت علمی "، "مهارتهای علمی "، "مهارتهای فنی " و محتوای درسی " اسـت .