Abstract:
این پژوهش درمورد یکی از درسهای اصلی دورة متوسطه، یعنی«درس مطالعات اجتماعی» انجام گرفته است که پایه و زیربنای یادگیری و فهم علوم اجتماعی در سالهای بعد و شناخت جامعه در مراحل گوناگون زندگی را تشکیل میدهد و پایهای برای ادامة تحصیل دانشآموز در رشتههای انسانی، و فنیوحرفهای و کاردانش محسوب میشود.تدریس درس مطالعات اجتماعی دورة متوسطه را به شیوه گروهی از اولین سالهای تدریسم (سال۱۳۸۱)آغازکردم. پس از چند سال تدریس این درس و مشاهدة مشکل یادگیری مباحث مطالعات اجتماعی توسط دانشآموزان درحین ارزشیابی از کار گروهی آنان و بازدیدهایی که از مدارس دیگر در زمان سرگروهی این درس داشتم، علاقهمند شدم در مورد علل این مشکل به کنکاش بپردازم. با برگزاری یک آزمون از فصل اول کتاب درسی متوجه شدم که فقط در حدود ۵۵درصد دانشآموزانم توانستهاند به سوالات مربوط به مفهوم شناخت جهان اجتماعی، شناخت علمی و غیرعلمی، تعامل اجتماعی، تعاریف گروه و...پاسخ درست بدهند.پس از طرح این مشکل در شورای دبیران «دبیرستان دین و دانش دولتآباد» و نیز درگروه علوم اجتماعی (که متشکل از دبیران علوم اجتماعی است)، در دو راه حل به اجماع رسیدیم که پس از بررسی دقیق آنها تصمیم گرفتیم از والدین دانشآموزان در زمینة همکاری با مدرسه و تامین منابع مالی به منظور تهیة وسایل و لوازم کمک آموزشی و توجه به دانشآموز در خانه برای انجام فعالیتهای مرتبط با درس کمک بگیریم. این کار با تهیة فرمهای نظرخواهی و تکمیل آن توسط دانشآموزان و نیز فرم رضایت در مشارکت برای اجرای این طرح توسط اولیای دانشآموزان انجام شد و ما توانستیم با جلب مشارکت اولیا در تهیة لوازم کمکآموزشی، تا حدود زیادی در دانشآموزان انگیزه ایجاد کنیم. سرانجام این اقدامات و فعالیتها به پیشرفت آموزشی قابل توجه دانشآموزان انجامید، به نحوی که میزان پاسخگویی دانشآموزان به سوالات مربوط به مفاهیم فصل اول کتاب، از ۵۵ درصد به حدود ۹۵درصد افزایش یافت و میزان انگیزة دانشآموزان برای یادگیری درس علوم اجتماعی نیز افزایش قابل ملاحظهای یافت.این موضوع از شور و اشتیاق آنان هنگام انجام تکالیف و فعالیتها کاملا مشهود بود
Machine summary:
"پس از طرح این مشکل در شورای دبیران «دبیرستان دین و دانش دولتآباد» و نیز درگروه علوم اجتماعی (که متشکل از دبیران علوم اجتماعی است)، در دو راه حل به اجماع رسیدیم که پس از بررسی دقیق آنها تصمیم گرفتیم از والدین دانشآموزان در زمینة همکاری با مدرسه و تأمین منابع مالی به منظور تهیة وسایل و لوازم کمک آموزشی و توجه به دانشآموز در خانه برای انجام فعالیتهای مرتبط با درس کمک بگیریم.
سرانجام این اقدامات و فعالیتها به پیشرفت آموزشی قابل توجه دانشآموزان انجامید، به نحوی که میزان پاسخگویی دانشآموزان به سؤالات مربوط به مفاهیم فصل اول کتاب، از ۵۵ درصد به حدود ۹۵درصد افزایش یافت و میزان انگیزة دانشآموزان برای یادگیری درس علوم اجتماعی نیز افزایش قابل ملاحظهای یافت.
پس ازحدود یک ساعت بحث و بررسی اطلاعات به موارد زیر رسیدیم: استفاده نکردن دبیران علوم اجتماعی از روشهای فعال یاددهی- یادگیری، مخصوصا روشهای تدریس گروهی و عدم انجام فعالیتها، موجب کاهش قدرت یادگیری دانشآموزان وکمعلاقه شدن آنان نسبت به درس مطالعات اجتماعی میشود.
پیشنهادات با توجه به اینکه این پژوهش و پژوهشها و تحقیقات دانشگاهی نظیر آن نشان میدهند، انجام فعالیتهای درسی آن هم توسط خود دانشآموزان و با نظارت و راهنمایی معلم در کلاس و یا در محیطهای دیگر، نقش بسیار مؤثری در افزایش یادگیری و ایجاد انگیزه در دانشآموزان در درس مطالعات اجتماعی دارد."