Abstract:
در دورة زمانی پس از جنگ سرد، شاهد پیشرفت های عمده ای در تجارت دریایی بوده ایم . افزایش توسعة تجارت دریایی باعث شد تا منافع کشورها شدیدا وابسته به آزادی کشتی رانی شود، بنابراین پیامدهای دریایی ، بعنوان زیر مجموعه ای از امنیت ملی لحاظ شدند. زیرا دسترسی به سرمایه و بازار، که از عوامل نظم نوین به شمار می آیند، در گروی دسترسی به مسیرهای ارتباط دریایی مهم می باشند. بنابراین نگرانی عمدة امنیتی ، بویژه در رابطه با رقیبان ، محاسبات دقیق استراتژیک را برای مقابله با جنگ تجاری ضروری ساخته است . این مسئله باعث می شود محاسبات جنگ سرد کاملا بی اعتبار شوند و مسائل جدیدی پیش روی کشورها قرار گیرد. با اهمیت یافتن روز افزون تجارت دریایی ، تنگه های بین المللی نیز در جغرافیای سیاسی نوین دریاها از جایگاه ویژه ای برخوردار شده اند؛ هر چند در گذشته نیز تنگه های مهم از اهمیت محوری برخوردار بودند، ولی اهمیت کنونی آنها بیشتر جنبة اقتصادی یافته است . این مسئله باعث می شود که امروزه پس از جنگ سرد از اهمیت برخی تنگه ها کاسته و برخی دیگر که در مسیر تجارت جهانی واقع شده اند اهمیت ویژه ای بیابند. با این اوصاف این پژوهش ضمن بررسی تغییرات ایجاد شده در مفهوم و مصداق تنگه های استراتژیک در دو دورة ژئوپلیتیکی ، درپی تحلیل اثرات قدرت و سیاست در آنها می باشد. نتایج حاصلة بیان گر این مسئله است که صحنة اقیانوس هند و تنگه های مهم آن به دلیل داشتن نقش کلیدی در تجارت دریایی ، از اهمیت بالایی برخوردارند و این امر باعث می شود تا این تنگه ها محل رقابت قدرت های رقیب باشند.
Machine summary:
"منطقه ای تغییر در اهمیت وکاربری هرمز اهمیت بسیار زیاد - قرار داشتن در جبهة سوم استراتژیک - گذرگاه انرژی اهمیت بسیار زیاد - گذرگاه انرژی تنها گذرگاه عبور انرژی وابستگی روبه فزون جهان به انرژی و این تنگه (اهمیت ثابت ) ارزش نظامی و اقتصادی مالاکا اهمیت زیاد - مسیر عبور کشتی های جنگی آمریکا - مسیر عبور انرژی برای شرق دور اهمیت بسیار بالا گذرگاه انرژی وشلوغ ترین مسیر در تجارت دریایی ورودی اصلی برای کشتی های تجاری و تانکرهای نفتی از شرق به غرب و بالعکس (افزایش اهمیت ) ارزش نظامی و اقتصادی بسفر و داردانل اهمیت بالا - واقع شدن در جبهة نخست ناتو - تنها راه خروجی برای ناوگان شوروی سابق در دریای سیاه اهمیت بالا گذرگاه انرژی تنها مسیر عبور دریایی نفت خزر به اروپا درحال حاضر تغییر کاربری از نظامی به اقتصادی سوئز و باب المندب اهمیت بالا - ارزش بالا در زمان استعمار انگلیس - محل نزاع بین مصر و قدرت های جهانی - منطقه رقابت بین دو ابرقدرت - محل نزاع اعراب و اسرائیل -گذرگاه انرژی اهمیت متوسط - کانال سوئز تحت مدیریت مصر است .
یکی از مسیرهای عبور نفت خلیج فارس به اروپا ارزش منطقه ای تغییر کاربری از نظامی به اقتصادی جبل الطارق اهمیت بالا - تنها گذرگاه بین دریا و اقیانوس - پست بازرسی و مکان تجهیزات الکترونیکی نظامی در زمان جنگ سرد اهمیت متوسط -گذرگاه عبور کشتی های حوزة مدیترانه - یک مرکز توریستی و مالی بین المللی جایگاه مهم به عنوان بخشی از اقتصاد اروپا تغییر کاربری از نظامی به اقتصادی تنگه های دانمارک اهمیت بالا - تنها مسیر دسترسی به بالتیک و مهم در جنگ جهانی دوم - در جنگ سرد این تنگه ها محل رقابت دو ابرقدرت بود چون ناوگان بالتیک شوروی باید از تنگه های باریک دانمارک عبور می کرد تابه دریای شمال برسد."
(
, 
, 
)
