Abstract:
سامانة مکانیابی جهانی، یک سیستم ماهوارهای است که در دهههای اخیر استفاده از آن در مسیریابی و تعیین موقعیت مکانی کاربرد بسیار یافته است. در علوم زمین از این دستگاه در زمینة پیامدهای زمینلرزه، ثبت حرکت یخچالها، ثبت تغییر شکل آتشفشانها، مطالعة فرسایش ساحلی، تحقیقات فضایی، سفرههای آب زیرزمینی، برآورد حجم معادن، مساحت برونزدهای زمینشناسی بهصورت گسترده استفاده میشود. در این مقاله ابتدا برای آشنایی با اصول اساسی کارکرد این سیستم و برای شناخت مفاهیم اصلی و فناوری GPS به معرفی آنها پرداخته شده است. همچنین قابلیت، مزایا و معایب GPS و قسمتهای مختلف این پروژه معرفی شدهاند. در ادامة مطلب، امکانات موجود روی گیرندههای در ایران بهطور خلاصه معرفی شدهاند. کاربردهای این دستگاه در زمینة محاسبة مساحت و مسافت، مختصات جغرافیایی، تهیة کروکی، ارتفاعسنجی، قطبنما و مسیریابی تشریح شدهاند. بدیهی است معرفی تمام گیرندهها و همچنین GPS موجود روی گوشیهای تلفن همراه و GPS تعبیهشده در خودروها در این مقاله میسر نیست و بنابراین علاقهمندان میتوانند به منابع موجود در این زمینه مراجعه فرمایند
Machine summary:
"از این دستگاه در زمینة بررسیهای میدانی مانند محاسبة موقعیت نقاط (عرض و طول جغرافیایی)، ارتفاع، محاسبة مساحت و حجم معادن، تهیة نقشههای زمینشناسی برونزدهای زمینشناسی، محل قرارگیری پدیدههای زمینشناسی مانند گسل، چینخوردگی، ترسیم کروکی، مشخص کردن نقاط نمونهبرداری، برآورد مخاطرات طبیعی، فرسایش، آبخیزداری، مدیریت بحران، پیشبینی زمینلرزه، تغییرات سطح آب دریاها، زمان طلوع و غروب خورشید و ماه، جستوجوی نقاط و مسیریابی استفاده میشود.
استفاده از GPS برای ارتفاعسنجی این دستگاه به کمک قابلیت فشارسنجی، ارتفاع نقاط را تعیین میکند و در کوهنوری، راهنمایی و همچنین در تهیة نقشههای توپوگرافی کاربرد بسیار دارد.
زمینشناسان از این وسیله در تحقیقات زمینشناسی استفاده میکنند سامانة افزایش وسعت محدوده WAAS شکل۱: سیستم، افزایش وسعت محدودة GPS سامانة افزایش وسعت محدوده WAAS سوئیچ انتقال اطلاعات دکمة روشن و خاموش Power انتقال مکاننما کوچکنمایی بزرگنما دکمة صفحه دکمة جستوجو دکمة منو دکمة نشانه دکمة تأیید دکمة خروج شکل ۲: قسمتهای مختلف GPSmap مدل سری ۶۲ باید توجه داشت که سیگنالهای GPS در داخل ساختمان قابل استفاده نیستند، چون سیگنالهای ماهوارهای آن امکان نفوذ به سطوح فلزی را ندارند.
همچنین این سیگنالها از سطوح سنگی و پوشش گیاهی انبوه نمیتوانند عبور کنند، ولی GPS در داخل خودرو قابل استفاده است مهمترین مزایای سیستم GPS عبارتاند از: عدم تأثیر مه و ابر و بارش بر عملکرد گیرندة، ارزانقیمت بودن و نداشتن هزینه برای کاربران، زمانبندی دقیق، دقت بالا در مکانیابی، ارتباط همزمان با چندین ماهواره، امکان حذف خطاهای ناشی از اتمسفر، نیاز نداشتن به دانش و تخصص بالا، امکان به روزرسانی گیرندهها و تعیین سرعت در سه محور مختصات و تصحیح خطاها از طریق ایستگاههای موجود در زمین شکل ۳: نحوة کالیبره کردن دستگاه GPS قابلیتهای متنوعی از انواع نقشهها در مدلهای مختلف GPS وجود دارند."