Abstract:
سنایی با بهره گیری از کیفیت های تصویری و ترکیبی حـروف الفبـا، اشعار بسیار زیبایی سـروده اسـت . بـه کـارگیری نظریـه ای فراگیـر در مطالعه این سروده ها- که زمینه های فرهنگـی هنـر سـنایی را پوشـش دهد و نتیجـه ای فراخـور یـک پـژوهش را دربرداشـته باشـد- نیـازی آشکار است . در مقاله حاضر، نگارنده بر پایه آرای چـارلز سـندرس پیرس به نشانه شناسی نگرش هـای الفبـایی سـنایی مـیپـردازد و همـه سروده های حروفی او را گزارش میکند. نظریه نشانه شناسی پرس بـا دانش نقد بلاغی رایج در زبان فارسـی پیونـد تنگـاتنگی دارد؛ امـا از توانش تفسیری بالاتری در مقایسه با آن برخوردار است و رسیدن بـه
Machine summary:
"٨ اهمیت و نوآوری پژوهش حاضر در میان همتایانش بهره گیری از چارچوب نظری استوار و تبیین شده اسـت کـه برآمـده از کـاوش هـای چنـدین سـالۀ نگارنده برای دستیابی به نظریه ای کاربردی در مطالعۀ نگرش های حروفی بوده است .
«پیرس متذکر می شود که شمایل ها، نمایه ها یا نمادهای نـاب بسـیار کمیـاب هستند و درواقع ، این سه نوع ، مکمل یکدیگرند» (مکاریـک ، ١٣٨٩: ٣٣٠)؛ برای نمونه «می توان گفت که در روی صـحنه [تئـاتر]، نقـش هـای نشـانه ای نمادین ، شمایلی و نمایه ای ، به طور هم زمان و همـراه بـا هـم حضـور دارنـد» (الام ، ١٣٩٢: ٤١).
٢) نگرش های الفبایی دیوان سنایی را برپایۀ مثلـث بـازنمون ، موضـوع و تفسـیر پرس این گونه می توان نشان داد: / ٣) چنانکه اشاره شد، هر نشانه شناسـی ممکـن اسـت دریافـت دیگـری از یـک موضوع مطالعاتی واحد داشته باشد.
همچنین نمی تـوان گونـه هـای شـمایل ، نمایه و نماد را در گزارش فرایند نشانگی پدیدارهای مطالعاتی از هـم جـدا کرد و در بسیاری از موارد، این هرسـه در یکـدیگر تنیـده انـد؛ امـا براسـاس بسامد و غلبۀ وجه یا وجوه برجسته تر می تـوان فراینـد نشـانگی نگـرش هـای الفبایی را در دیوان سنایی ، این گونه دسته بندی کرد: ٣- ١) فرایند نشانگی متفرد: در این فرایند، تفسیر نشـانه هـا بـا ابهـام کمتـری همراه است و دریافت آن دشوار نیست ."