Abstract:
هدف اصلی این مطالعه پیشبینی خشکسالی استان خراسان شمالی برای مدیریت بهینه منابع آب و بررسی اثرات آن بر تولید محصولات کشاورزی این شهرستان است. آمار و اطلاعات مورد نیاز برای پیشبینی خشکسالی از ایستگاههای هواشناسی سینوپتیک موجود و پیشبینی اطلاعات تعیین الگوی کشت از سازمان جهاد کشاورزی شهرستان بجنورد(مدیریت برنامه ریزی) در سال زراعی 1391 جمعآوری گردید. بررسی و تجزیه و تحلیل دادههای بارش و تعیین دورههای خشکسالی برای زمان گذشته و حال به کمک شاخص خشکسالی SPI با استفاده از نرمافزار DIP انجام شد. به منظور بررسی اثرات خشکسالی بر بخش کشاورزی رابطه میان بارش و درآمد که اثرات کاهش میزان بارش بر عملکرد محصول و در نتیجه کاهش درآمد کشاورز بررسی گردید، در این بخش همچنین خسارتهای ناشی از خشکسالی در بخش کشاورزی نیز تعیین گردید. نتایج بهدست آمده نشان داد که مرطوبترین و خشکترین سالها، به ترتیب سالهای 71-1370 و 68-1367 بوده است. در طی دوره آماری، منطقه مورد مطالعه مجموعا 10 سال مرطوب و 11 سال خشک را پشت سر گذاشته است. همچنین شدیدترین خشکسالی مربوط به زمستان 1379 با میزان SPI تجمعی 2.85- و خفیفترین خشکسالی مربوط به پاییز 1386 با میزان SPI تجمعی 0.54- میباشد. بر اساس بررسیهای بهعمل آمده، حدود 60% از سطح زیر کشت آبی به غلات(گندم و جو) اختصاص یافته است که علت این امر در انطباق فصل رشد این محصولات با رژیم آبدهی رودخانهها میباشد. طبقهبندیJEL : Q1, Q5, Q15, Q28
The planning and investing in various sectors، especially agriculture is required precise knowledge of the regional climate، How the drought phenomenon has been in the past، present and would be in the future in the region. The objective of this study is forecasting drought in city of Bojnourd for optimal management of water resources and its effects on agricultural production. Needed data for drought prediction obtained from synoptic meteorology stations and Bojnourd Agricultural Organization. To determine drought periods، the SPI drought index was used. Effects of drought on production and farmers، income were determined. The results showed that the wettest and driest years were 1990-1991 and 1987-1988 years respectively. During the period، the region faced with 10 wet and 11 dry years. The most severe drought happened in the winter of 1999 with the cumulative SPI of -2.85، the lowest drought was in the fall of 2007 with -0.54 cumulative SPI.
Machine summary:
"بررسی و تجزیه و تحلیل داده های بارش و تعیـین دوره هـای خشکسـالی برای زمان گذشته و حال به کمک شاخص خشکسالی SPI با استفاده از نرم افزار DIP انجام شـد.
مواد و روش ها در این فصل جمع آوری آمار و اطلاعات ایستگاه های باران سنجی و به منظـور پـیش بینـی بـارش و بررسی وضعیت خشکسالی برای دوره های زمانی گذشته ، حال و آینده و خسارت های احتمالی ناشی از آن ، جهت برنامه ریزیهای آینده در دشت بجنورد به تفصـیل شـرح داده شـده اسـت .
اطلاعات ورودی در نرم افزار DIP می تواند شامل عناصر اقلیمی زیر باشد ١- بارش (به صورت روزانه ، ماهانه و سالیانه ) ٢- دما ٣- رطوبت نسبی ٤- باران تجمعی در این تحقیق تحلیل خشکسالی توسط نرم افـزار DIP بـا اسـتفاده از شـاخص SPI بـرای دشـت بجنورد انجام شده است که نتایج حاصل از آن در جدول ١ آمده است .
نتایج بررسی میزان عملکرد محصولات زراعی مختلف در شرایط فعلی منطقه طرح نشان میدهـد که حداکثر عملکرد در هر هکتار برای پنبه و گندم با اختلاف اندکی به دست آمد و حداقل عملکرد متعلق به کشت آفتابگردان و باغات میباشد.
نتایج حاصل از بررسی میزان هزینه های تمام شده تولید محصولات اسـتراتژیک رایـج در منطقـه طرح در شرایط فعلی نشان میدهد که حداکثر هزینه نهادهای کشاورزی برای تولید گندم و باغات و حداقل مقدار آن برای تولید یک هکتار آفتابگردان و یونجه میباشد."