Abstract:
هرچند تصویب قانون «عملیات بانک داری بدون ربا» در ایران زمینة حرکت به سوی بانک داری اسلامی را فراهم ساخت، ولی در عمل، مشکلاتی در اجرای آن به چشم می خورد. نتایج برخی تحقیقات تأثیر مثبت بانک داری بدون ربا در ایران بر متغیرهایی همچون رشد اقتصادی را تأیید نمی کند. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که آیا اجرای قانون «عملیات بانک داری بدون ربا» از دغدغه های نظام بانکی کشور هست؟ فرضیة مقاله این است که از زمان تصویب قانون مزبور در سال 1363 تا کنون، نظام بانکی دغدغة اجرای آن را نداشته است. برای ارزیابی این فرضیه، از روش «تحلیل سلسله مراتبی» در ارزیابی پرسش نامه های حاکی از نظرات 316 تن از متخصصان بانکی دارای سابقة بالا و مدارک دانشگاهی استفاده شده است. نتایج این ارزیابی حاکی از آن است که در هیچ یک از بانک های کشور به اجرای عملیات بانک داری بدون ربا و تحقق اهداف آن توجه نشده است. اصلاح این روند نیازمند تقویت آموزش بانک داری اسلامی و فرهنگ سازی اجرای قانون است.
Although the passing of the interest-free banking law in Iran has paved the way for advancing towards Islamic banking، some problems have arisen in enforcing it. The findings of some researches do not support the idea that interest-free banking in Iran has positive effect on such variables like economic growth. This paper reviews the question whether or not enforcing the law on interest-free banking is among the concerns of the banking system in the country. The paper’s hypothesis is that since the time when the law on interest-free banking was passed in 1363، the banking system has shown no concern for its implementation. To evaluate this hypothesis، the method of hierarchical analysis for assessing the questionnaires concerning the opinions of 316 experts who have long experience and academic qualifications in banking was used. The results of this evaluation show that conducting free- interest banking transactions and achieving its goals have been a matter of concern to no one of the banks in the country. Stimulating this process requires extending the knowledge of Islamic banking and developing the culture of obeying the law.
Machine summary:
"براساس ماده یک این قانون، نظام بانکی ایران به دنبال اهدافی چون استقرار نظام پولی و اعتباری بر مبنای حق و عدل، فعالیت در جهت تحقق اهداف و سیاست ها و برنامه های اقتصادی دولت، ایجاد تسهیلات لازم جهت گسترش تعاون عمومی و قرض الحسنه، حفظ ارزش پول و ایجاد تعادل در موازنة پرداخت ها و تسهیل مبادلات بازرگانی و تسهیل در امور پرداخت ها و دریافت ها می باشد.
اهداف نظام بانکی در قانون عملیات بانکی بدون ربا برخی از اهداف نظام بانکی کشور به موجب ماده (1) فصل اول قانون «عملیات بانکی بدون ربا» عبارت است از: - استقرار نظام پولی و اعتباری بر مبنای حق و عدل (با ضوابط اسلامی) به منظور تنظیم گردش صحیح پول و اعتبار در جهت سلامت و رشد اقتصاد کشور؛ - فعالیت در جهت تحقق اهداف و سیاست ها و برنامه های اقتصادی دولت جمهوری اسلامی ایران با ابزارهای پولی و اعتباری؛ - ایجاد تسهیلات لازم به منظور گسترش تعاون عمومی و قرض الحسنه؛ - تسهیل در امور پرداخت ها و مبادلات و معاملات و سایر خدماتی که به موجب قانون بر عهدة بانک گذاشته می شود."