Abstract:
نرخ ارز واقعی، از جمله عواملی است که انحراف آن از مقادیر تعادلی و همچنین بیثباتی در آن می تواند عملکرد اقتصاد کلان به ویژه رقابت پذیری کشورها را تحت تاثیر قرار دهد. نوسان های نرخ ارز واقعی نشان دهنده بیثباتی وعدم قطعیت در روند قیمت های نسبی بین کشورهاست . این نوسان ها موجب ایجاد فضایی بیثبات و نامطمئن در اقتصاد میگردند. از سویی دیگر فراهم نمودن فضای رقابتی و ارتقای سطح رقابت پذیری ملی، زمینه ساز ورود به فرایند جهانی شدن است . رقابت پذیری از طریق حاکمیت بازار و شکل گیری فعالیت ها بر پایه مزیت نسبی و رقابتی حاصل میشود. هدف اصلی مقاله حاضر شناسایی عوامل موثر بر نرخ ارز واقعی و بررسی تاثیر آن ها بر شاخص رقابت پذیری در اقتصاد ایران است . نتیجه تخمین معادله ها به روش VAR نشان میدهد که در کوتاه مدت درآمدهای نفتی، نقدینگی و محصول ناخالص داخلی دارای تاثیر مثبت و کسری بودجه دارای تاثیر منفی بر نرخ ارز واقعی میباشند. در بلندمدت درآمدهای نفتی و کسری بودجه دارای تاثیر منفی و حجم نقدینگی و محصول ناخالص داخلی دارای تاثیر مثبت بر نرخ ارز واقعی هستند. بر اساس محاسبه ها پژوهش نرخ ارز واقعی در اقتصاد ایران از سال ١٣٥٨ تا ١٣٩٢ همواره در حال افزایش بوده و کاهش ارزش پول ملی به موازات آن باعث کاهش شاخص رقابت پذیری شده است .
Machine summary:
افزايش در جريان خالص سرمايه ممکن است به دلايل زير انجام گرفته باشد: افزايش کمک هاي بين المللي به علت حوادث طبيعي کاهش در نرخ بهره جهاني فصلنامـه علوم اقتصادي شماره ٣٢ / پائيز ١٣٩٤ ٦ / عوامل موثر بر تغييرات نرخ ارز واقعي و تاثير آن بر شاخص رقابت پذيري در اقتصاد ايران (٩٢-١٣٥٨) حذف کنترل هاي متعدد بر روي جريان سرمايه افزايش بدهي هاي عمومي به علت تأمين کسري بودجه از خارج افزايش برو نزا در وام دهي اعتباردهندگان خارجي با افزايش ورود سرمايه ، تقاضاي کالاهاي قابل مبادله و غيرقابل مبادله افزايش مي يابد.
فصلنامـه علوم اقتصادي شماره ٣٢ / پائيز ١٣٩٤ ٨ / عوامل موثر بر تغييرات نرخ ارز واقعي و تاثير آن بر شاخص رقابت پذيري در اقتصاد ايران (٩٢-١٣٥٨) ٢-٩- ترجيحات مصرف کنندگان چاين جانستون (١٩٩٧)، در مطالعه هاي خود استدلال مي کند که به دليل بالا بودن کشش درآمدي کالاهاي غيرقابل مبادله ، با افزايش درآمد يا ثروت مصرف کنندگان ، تقاضا و قيمت اين کالاها افزايش يافته و در نتيجه نرخ واقعي تعادلي ارز تقويت مي شود.
با توجه به ضريب جمله تصحيح خطا که برابر ٠/٠٢٣ برآورد شده است ، نتيجه اي اين که در هر دوره حدود ٠/٠٢٣درصد از عدم تعادل ايجادشده در متغير وابسته ، از مقادير تعادلي بلندمدت خود در يک دوره ، در فصلنامـه علوم اقتصادي شماره ٣٢ / پائيز ١٣٩٤ ٢٠ / عوامل موثر بر تغييرات نرخ ارز واقعي و تاثير آن بر شاخص رقابت پذيري در اقتصاد ايران (٩٢-١٣٥٨) دوره بعد تعديل ميشود.