Abstract:
کهن نمونة «بیگانه ـ دشمن » در تاریخ فرهنگی ایران بارها به صورت های مختلف بروز یافته اسـت و از نمونـه هـای آن ، دشمنی و بیگانگی تاتار و مغول را می توان نام برد. وحشی گری و قساوت مغولان به مردمـان ایـران زمـین ، تـا آنجا بود که پس از حملة سهمگین و قتل و غارت ایشان ، تا قرن ها نمونه ای برای هر نوع حملـه و غـارت بـه شـمار می رفتند و کم کم از شکل تاریخی خارج و به شکلی اسطوره ای در ادبیات و فرهنگ ما باقی ماندند. این مقالـه بـه چگونگی شکل گیری اسطورة مغول در تـاریخ فرهنگـی مـا و بـه طـور خـاص ، آثـار بهـرام بیضـایی اشـاره دارد. از مشخصه های اصلی روایت های داستانی بیضایی ، حضور فعال زنان در مـتن روایـت اسـت . هـدف پـژوهش حاضـر، بررسی و تحلیل مبارزة زنان «قهرمانـ عیار» در برابر اسطورة مغول ، در روایت های داستانی بهـرام بیضـایی اسـت . نمایش نامه و فیلم نامه هایی که در ایـن پـژوهش بررسـی مـی شـوند، عبـارت انـد از: فـتح نامـة کـلات ، قصـه هـای میرکفن پوش، عیار تنها، عیارنامه و تاراجنامه . روش پژوهش ، توصـیفی ــ تحلیلـی اسـت ؛ بـدین صـورت کـه ابتـدا شیوة بیضایی در استفاده از اسطورة مغول بیان می شود، سپس پنج اثر که در آن به طور مشـخص مبـارزة زنـان بـا مغول در محور روایت قرار می گیرد، تحلیل می شوند.
Machine summary:
جدال زنان عیار در برابر اسطورة مغول در روایت های داستانی بهرام بیضایی 2 *1 رقیه وهابی دریاکناری ، مریم حسینی چکیده کهن نمونة «بیگانه ـ دشمن » در تاریخ فرهنگی ایران بارها به صورت های مختلف بروز یافته اسـت و از نمونـه هـای آن ، دشمنی و بیگانگی تاتار و مغول را می توان نام برد.
روش پژوهش ، توصـیفی ــ تحلیلـی اسـت ؛ بـدین صـورت کـه ابتـدا شیوة بیضایی در استفاده از اسطورة مغول بیان می شود، سپس پنج اثر که در آن به طور مشـخص مبـارزة زنـان بـا مغول در محور روایت قرار می گیرد، تحلیل می شوند.
مـردان جوان به دست خود و نه به دست مغول ، نابود می شوند؛ تـا جـایی کـه وقتـی مغـول بـه روسـتا حمله می کند، کسی نیست که از ارکان و دیگـر زنـان دفـاع کنـد.
پیرمرد قصد دارد کتابش را به نام مرد عیار کند؛ اما بی عفتـی و ناسپاسـی کـه مـرد عیـار از خود نشان می دهد، باورهای پیرمـرد را بـه یـک بـاره درهـم مـی شـکند.
بـا ایـن تفـاوت کـه بیضـایی در این فیلم نامه ، عیاری پهلوان و جوان مرد را نشان مـی دهـد.
٧. نمایش نامة تاراجنامه نمایش نامة تاراجنامه ، روایت دختر و پسری جوان به نام های آران و نوتک اسـت کـه هریـک بـه سبب حملة مغول ، مجبور به فرار شده و گرفتار تاتاری مـی شـوند.
در این داستان ها زنان یا قهرمان اصلی روایت اند و رودررو بـا مغـولان می جنگند یا بر قهرمان اصلی روایـت تـأثیر مـی گذارنـد و او را بـه اسـتقامت در برابـر مغـولان وامی دارند.
(
, 
, 
)
