Abstract:
زبان گفتار، هم پدیدههای زنجیری دارد و هم پدیدههای زبرزنجیری. این پدیدهها هریک به نوبة خود بخشی از زبان را می سازد. بدون پدیدههای زبرزنجیری (تکیه ، آهنگ ، زیروبمی ، درنگ ، مکث ٢ و...)، گفتار، مصنوعی و ماشینی به نظر می رسد. درمیان این پدیده ها به پدیدة مکث توجه اندکی شده است . این پژوهش با استفاده از روش آواشناسی صوتشناختی و با توجه به متغیرهای جامعه شناسی زبان ، درپی یافتن ویژگی آوایی مکث ، بسامد و محل وقوع آن، با توجه به دو متغیر سبک و جنسیت ، است . دادههای این پژوهش از دو سبک محاورهای (مکالمة تلفنی ) و رسمی (اخبار و سخنرانی ) انتخاب شدند و با استفاده از نرمافزار پرت ٣ مورد تحلیل قرار گرفتند. با استفاده از نرمافزار پرت، میزان دیرش (کوتاه ، بلند و گسترده)، و نوع مکث ها (ساکت ، پرشده و تنفسی ) تعیین شد. با توجه به متغیر سبک می توان گفت که مکث در گونة سخنرانی سبک رسمی بیشتر از مکالمة تلفنی ٢ (گویشور زن با زن یا گویشور مرد با مرد)، و ١ (گویشور زن با مرد) سبک محاورهای، و در گونة اخبار سبک رسمی کمتر از مکالمة ٢ و ١ سبک محاورهای است . با درنظرگرفتن متغیر جنسیت ، مشهود است که زنان به طورکلی در هر سه گونة گفتاری، مکث های کمتری نسبت به مردان انجام می دهند. البته لازم به ذکر است که مکث زنان در گونة مکالمة ١ سبک محاورهای از مردان بیشتر است ولی در گونة مکالمة ٢ مجددا کاهش پیدا می کند .
Speech has both segmental and suprasegmental features. Suprasegmental features are more important in speech since without them speech becomes mechanical and machine-like. Suprasegmental features include stress، intonation، juncture، pause and the like. Among these phenomena، pause is the one that has received less attention because most people equate it with juncture and use the two terms interchangeably. The present research was designed to examine the acoustic correlate، position and frequency of pause in terms of sociolinguistics variables. Data were collected from formal and informal speech styles and analyzed with the help of Praat software.
Machine summary:
"١. اخبار گویشوران زن میزان وقوع مکث در گونة خواندن خبر ٢٢٦ مورد بـوده اسـت (بـا کـاهش زیـاد نسـبت بـه سخنرانی ) که از این تعداد ١٠٤ مورد، مکث ساکت و ١٢٢ مورد، مکث تنفسی بودهانـد و مکـث پرشدهای رخ نداده است .
نوع مقوله تعداد مکث های درنگی درصد به کل مکث ها تعداد مکث های تأملی درصد به کل مکث ها گروه اسمی 70 %30/97 8 %3/54 گروه فعلی 104 %46/02 0 %0 گروه حرف اضافه ای 42 %18/59 0 %0 مجموع 216 %95/58 8 %3/54 در این گونه تنها ٢ مورد وقوع مکث ها، بعد از مکـث سـاکت مشـاهده شـد، کـه آنهـا هـم به ضرورت تنفس بودهاند.
نوع گفتار تعداد کل مکث ها درصد به کل مکث ها سخنرانی (گویشور مرد) 631 %19/6 سخنرانی (گویشور زن) 510 %15/84 اخبار (گویشور مرد) 318 %9/88 اخبار (گویشور زن) 226 %7/02 مکالمه ١ (گویشور مرد) 344 %10/69 مکالمه ١ (گویشور زن) 422 %13/11 مکالمه ٢ (گویشور مرد) 412 %12/8 مکالمه ٢ (گویشور زن) 356 %11/06 مجموع 3219 %100 همانگونه که در این جدول مشاهده می شود، گونـة سـخنرانی گویشـوران مـرد، بیشـترین تعداد مکث و گونة خواندن خبر گویشوران زن کمترین تعداد مکث را داشته اند و در کل بـه جـز مورد مکالمة ١، در بقیة موارد، گویشوران مرد مکث های بیشتری دارند.
در نمودار ١ می توان مشاهده کرد که رخداد انواع مکث ، ازلحاظ ساکت ، پرشده یا تنفسی بودن، و یا ازلحاظ دیرش در گونة سخنرانی سبک رسمی بیشتر است و بعد از آنتعداد مکث ها در گونه های مکالمة تلفنی ١ و ٢ بیشتر است ."