Abstract:
بررسی سیمای زن و مرد در امثال و حکم دهخدا یکی از راههایی است که
میتواند وضعیت و موقعیت زنان و مردان را در نگاه مردم مشخص کند.
این مقاله، کوششی است برای پاسخ بدین پرسشها:
در کتاب امثال و حکم دهخدا سیمای زنان و مردان ایرانی چگونه ترسیم شده است؟ سیمای زنان و مردان از نظر کلیشههای جنسیتی یا تصورات قالبی در امثال و حکم به چه صورت نمایان شده است؟ چه صفات یا ویژگیهایی به برخی از رفتارهای زنان و مردان نسبت داده شده است؟ آیا تصورات قالبی مربوط به زنان و مردان در امثال و حکم وجود دارد؟ با توجه به تصورات قالبی یا کلیشههای جنسیتی چه توقع و انتظارهایی از زنان و مردان در امثال و حکم وجود دارد؟
امثال و حکم دهخدا، مشتمل بر چهار جلد و دوهزار و شصت و چهار صفحه و بیست و دو هزار و صد و سی و چهار مثل و نکتة حکمی است.
بطور کلی در کتاب امثال و حکم، ما شاهد تایید باورهای قالبی هستیم. نتایج بدست آمده از این پژوهش در متن آورده شده است.
A research of this genre is one of the ways that can shed some light on the condition and position of men and women in the eyes of the people.
This article strives to answer the following questions:
How are men and women depicted in “Proverbs and Mottos”?
How are their images regarding sexual cliches or conventional beliefs represented?
What characteristics are given to their mannerisms?
Are there any conventional biased beliefs towards them? If so, what is expected of them?
Dehkhoda’s “Proverbs and Mottos’ (Amsal- o Hekam) covers 2604 pages in four volumes and contains 22134 proverbs and wise sayings.
In general in this book one bears witness to the overall approval of the conventional beliefs. The results of this investigation are fully discussed in the text.
Machine summary:
- جدول شمارۀ ٣: فراوانی و درصد کلیشه های جنسیتی یا تصورات قالبی مربوط به مردان در ضربالمثل های امثال و حکم دهخدا زنان مقوله ها فراوانی درصد مسؤولیت پذیری 0/66 4 بی مسؤولیتی 0/33 2 فعال بودن 9/15 55 منفعل 0/17 1 هوس (ضعیف نفس ) 1/17 7 کنترل نفس 0/17 1 علم و دانش 18/80 113 عدم علم و دانش 3/83 23 حرص و آز 1/83 11 عدم حرص و آز 0/33 2 رازداری 1/17 7 عدم رازداری 0/33 2 وفاداری 1/66 10 بی وفایی 1/17 7 قدرت 15/81 95 ضعف 1/33 8 استقلال 1/17 7 اراده و همت 4/49 27 بی ارادگی 0/33 2 بخشندگی 3/49 21 خساست 1/17 7 گستاخی 1/50 9 خوشخویی 13/31 80 بدخویی 3/49 21 بی کفایتی 1/66 10 تزویر و ریا 1/16 7 پرحرفی 0/17 1 زنان مقوله ها فراوانی درصد حسادت 1/17 7 سحر و جادو (افسونگری) 0/50 3 تملق 0/83 5 ظاهرسازی 0/99 6 می خواری و عیش 0/17 1 بی دینی 0/17 1 فضولی 0/83 5 کینه 0/50 3 نامردی 1/17 7 نیاز 0/50 3 ظلم و ستم 3/32 20 تعدادکل 100 601 ارقام جدول بالا بیانگر این واقعیت اسـت کـه فراوانـی مقولـه هـای کلیشـه هـای جنسیتی یا تصورات قالبی مربوط به مـردان در امثـال و حکـم ، هـم چـون علـم و دانـش (سـواد) ١١٣ (١٨/٨٠ درصـد)، قـدرت ٩٥ (١٥/٨١ درصـد)، خـوشخـویی ٨٠ (١٣/٣١ درصد)، فعال بودن ٥٥ (٩/١٥ درصد)، اراده و همت ٢٧ (٤/٤٩ درصـد)، بخشـندگی ٢١ (٣/٤٩ درصد)، و بدخویی ٢١ (٣/٤٩ درصد) است .