Abstract:
شــعر پایــداری، پاســدار کرامــت انــسانی و دارای دو جنــاح عــدالت و آزادی اســت . شـعر پایــداری افغانـستان و ایــران، بـه دلیــل جنـگ هــای تحمیـل شــده بـر ایــن دو ملــت و هوشــیاری سیاســی - اجتمــاعی مــردم در دورة معاصــر دچــار تحــولات مــضمونی شــده اسـت . بــه دلیــل شــباهت هــای فرهنگــی ، زبـانی ، تــاریخی ، ادبــی و مــذهبی ، مــضامین شــعر پایـداری ایـن دو کـشور، در برخـی از موضـوعات نظیـر شـهید و شـهادت، ایثـار و جـانفـشانی رزمنــدگان، وطــن ، حادثــة عاشــورا، تحــذیر و تــذکر بــه بــی اعتنایــان بــه جنــگ و آرمــانهــای مقاومــت و ... شــباهت چــشمگیری بــا هــم دارد؛ همچنــین در شــعر پایــداری هــر دو کــشور موضــوعاتی وجــود دارد کــه در شــعر پایــداری کــشور، دیگــر نمــود پیــدا نکــرده اســت ؛ مــثلا مــضامینی نظیــر ولایــت مــداری، مهــدویت و انتظــار، رهبــری انقــلاب و ... مخــتص شــعر پایــداری ایــران و مــضامینی از جملــه برادرکــشی و جنــگ هــای داخلــی ، آزادی و اســـارت، تبعیـــد و مهـــاجرت و مـــشکلات آن و... مخـــتص شـــعر شـــاعران افغانستان است .
Machine summary:
اینکــه کــدام موضــوعات پایــداری در کــانون توجــه شــاعران دو کــشور قــرار دارد؟ وجــه اشــتراک و تمــایز نگــرش شــاعران پایـداری دو کـشور بـه ایـن موضـوعات مـشترک چیـست ؟ چـه عـواملی سـبب بـروز ایـن تفاوتها و اشتراکات شده است ؟ ١-٢- پیشینة تحقیق کتــاب و مقــالات زیــادی در حــوزة مقایــسة شــعر پایــداری افغانــستان و ایــران نوشــته نشده، فقط چند کتاب و مقاله در این زمینه نوشته شده است که عبارتنداز: الــف : دکتــر ناصــر نیکوبخــت و رضــا چهرقــانی ، در مقالــة «شــعر پایــداری افغانــستان» از منظــر پیــشینة تــاریخی و شــیوع جغرافیــایی ، بــه بررســی شــعر پایــداری افغانــستان پرداخته اند و مختصری نیز، دربارة مضامین شعر پایداری افغانستان بحث کردهاند.
ابوطالــب مظفــری نیــز، نظــر بــاختری را دربــارة طلایــه داری خلیلــی بــرای شــعر پایــداری افغانــستان تأییــد کــرده اســت ؛ علــی رغــم مخالفــت هــا و انتقادهــایی کــه مظفــری نــسبت بــه زندگی قبل از کودتـای ثـور خلیلـی دارد، بـر ایـن اعتقـاد اسـت کـه «شـعر افغانـستان بـا تجـاوز نیروهــای اشــغالگر اتحــاد جمــاهیر شــوروی، آغــاز شــد و آغــازگر آن، پیرمــرد وطــن دوســتی اســت کــه در انتهــای عمــر خــویش خانــه را روشــن کــرد» (مظفــری، ١٣٧٣: ٨٧).
در کنـار رزمنـدگان، شـاعران نیـز، بـا سـلاح قلـم خـود، بـه دفـاع از فرهنــگ و ارزشهــای ایرانــی – اســلامی پرداختنــد و ایثــار و حماســه آفرینــی هــای مجاهــدان را در شــعرهای خــویش ســتوده و انعکــاس دادنــد؛ چنانکــه ســلمان هراتــی بــا زبــانی ســاده بــه تــصویرسازی از حادثــه هــای جنــگ تحمیلــی و ســتودن رزمنــدگان و ایثـــارگران پرداختـــه ، بـــه نحـــوی کـــه دچـــار «زیـــادهگـــویی و تکـــرار ســـنتی افکـــار گذشــتگان » نــشده اســت (کریمــی لاری، ١٣٨٩: ١١٧): «وقتــی کــه مــی رفــت / یــک ســرو کوچــک/ در پــشت پــرچین مــا کاشــت / او رفــت و دیگــر نیامــد/ امــا چــه ســبز و تنــاور/ آن سرو تا آسمان برافراشت » (هراتی ، ١٣٨٠: ٣١٦).