Abstract:
پایداری اجتماعی شهری مستلزم رعایت عدالت اجتماعی و عدالت فضایی و توجه متوازن به وجوه مختلف حیات جامعه است؛ بهگونهای که نیروی انسانی را به فراگرد توسعه خوشبین سازد. امروزه بهدلیل رشد فزاینده شهرها، گسترش فیزیکی شهر و توزیع ناعادلانه خدمات و امکانات، بحث نابرابریهای فضایی در حوزههای مختلف، بهویژه حوزه آموزشی ساکنین شهرها، یکی عوامل محوری اثرگذار بر پایداری سکونتگاهها شناخته شده است. از این رو پرداختن به موضوع نابرابری فضایی و بهتبع آن نابرابری آموزشی در مباحث شهری اهمیت بسزایی یافته است. هدف این پژوهش تحلیلی بر نابرابریهای شهری با تأکید بر نابرابریهای آموزشی در میان ساکنین بلوکهای شهر سقز و نقش آن در پایداری اجتماعی شهری سقز و شناسایی بلوکها و محدودههای مطلوب و نامطلوب از نظر وضعیت کلی آموزشی ساکنین آن است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است و برای جمعآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز، از روش میدانی ـ کتابخانهای، از مجموعه دادههای بلوکهای آماری برای شهر سقز سال 1390 موجود در مرکز آمار ایران استفاده شده. برای تجزیهوتحلیل اطلاعات با بهکارگیری مدلهای آمار فضایی[1]، تحلیل لکههای داغ[2] و خودهمبستگی فضایی[3] در نرمافزار Arc/GIS و آزمون پیرسون در نرمافزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که بلوکهای شهر سقز بر پایه شاخصهای آموزشی دارای نابرابری فضایی هستند. بلوکهای در وضعیت نامطلوبی در محدوده محلات 1، 6، 7، 8، 13، 17، 18 قرار دارند و بلوکهای در وضعیت مطلوبی در محدوده محلات 2، 4، 8، 9، 11، 12، 13، 14، 15، 18، 19 قرار دارند. همچنین الگوی فضایی پراکنش و شکل نابرابریهای آموزشی در شهر سقز از مدل خوشهای[4] تبعیت میکند و طبق نتایج بهدستآمده از آزمون پیرسون، بین نابرابریهای آموزشی و پایداری اجتماعی شهری با ضریب همبستگی **054/0- و با عنایت به اینکه سطح معناداری کمتر از 05/0 است، میتوان گفت که رابطه معنیدار معکوسی وجود دارد. به این معنی که افزایش نابرابریهای آموزشی در سطح شهر بر میزان پایداری اجتماعی شهری تأثیر منفی دارد.
Machine summary:
همچنین الگوی فضایی پراکنش و شکل نابرابریهای آموزشی در شهر سقز از مدل خوشه ای ٤ تبعیت میکند و طبق نتایج به دست آمده از آزمون پیرسون، بین نابرابریهای آموزشی و پایداری اجتماعی شهری با ضریب همبستگی **٠/٠٥٤- و با عنایت به اینکه سطح معناداری کمتر از ٠/٠٥ است ، میتوان گفت که رابطه معنیدار معکوسی وجود دارد.
در این راستا هدف این پژوهش تحلیلی بر نابرابری شهری با تأکید بر نابرابریهای آموزشی در میان ساکنین بلوکهای شهر سقز و نقش آن در پایداری اجتماعی شهری سقز و شناسایی بلوکها و محدوده - های مطلوب و نامطلوب از نظر وضعیت کلی آموزشی ساکنین آن، با استفاده از روش آمار فضایی در محیط Arc/GIS است .
مطالعات پیشین در زمینه تحلیل نابرابریها از جمله نابرابریهای فضایی در حوزههای مختلف و پایداری اجتماعی شهری مطالعاتی صورت گرفته که از مهم ترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: عزیززاده (١٣٦٥) در بررسی نابرابری آموزشی در کل استانهای کشور ایران به این نتیجه رسید که نابرابری برای دستیابی به فرصت های آموزشی در همه دورههای تحصیلی برای دختران بیش از پسران است درباره توزیع فرصت های آموزشی دختران بین استانها از دروره راهنمایی به متوسطه عمومی نابرابری افزایش یافته است ، اما از دوره عمومی به دوره دانشگاهی تقریبا ثابت میماند.
در این راستا هدف این پژوهش تحلیلی بر نابرابریهای شهری با تأکید بر نابرابریهای آموزشی در میان ساکنین بلوکهای شهر سقز و نقش آن در پایداری اجتماعی شهری سقز و شناسایی بلوکها و محدودههای مطلوب و نامطلوب از نظر وضعیت کلی آموزشی ساکنین آن با استفاده از مدلهای آمار فضایی، تحلیل لکه های داغ و خودهمبستگی فضایی در نرمافزار Arc/GIS مورد ارزیابی قرار گرفته است .