Abstract:
انقلاب شیل کهدر طول یک دهه گذشته بهسبب استفاده از فناوریهای نوین، امکان بهرهبرداری از حجم عظیمی از ذخایر نفت و گاز طبیعی غیرمتعارف که در گذشته بهدلیل هزینه بالای تولید و نبود فناوری مناسب قابلاستحصال نبودند، را فراهم کرد و برای همیشه نقشه انرژی و ترانزیت انرژی در جهان را تغییر داد؛ بهگونهای که کارشناسان حوزه انرژی از امریکای شمالی بهعنوان خاورمیانه جدید یاد میکنند. سیاستگذاران اوپک در ابتدا این تحول فناورانه را جدی تلقی نمیکردند و با اشاره به هزینة تولید بالای منابع غیرمتعارف، آن را با منابع متعارف، قابلرقابت نمیدانستند و لذا در برابر آن غافلگیر شدند. از نیمه سال 2014 به بعد، اوپک که بهطور سنتی با تغییر سطح تولید، سعی در نگهداشتن بازار در حالت تعادل موردنظر خود و دامنه قیمت تعیینشده داشت، با چرخشی تاریخی، راهبرد حفظ سهم بازار و پایین نگهداشتن قیمت را به امید ورشکستگی و خروج تولیدکنندگان شیل، جایگزین راهبرد حفظ قیمت کرد که تاکنون اثربخش نبوده است. البته اتخاذ چنین راهبردی موردحمایت همه اعضا نبوده و مخالفتهایی جدی در برابر آن وجود دارد. کارشناسان حوزه انرژی پیشبینی میکنند با ورود فناوریهای مدرن به صنعت شیل، هزینه تولید در برخی از حوزهها میتواند تا حدود 20 دلار در هر بشکه کاهش یابد. این به آن معنا است که تولیدکنندگان سنتی بهویژه کشورهای عضو اوپک میبایست نفت شیل را بهعنوان رقیبی دائمی در بازار نفت بپذیرند و سیاستها و برنامههای خود را با توجه به این واقعیت تنظیم کنند
Machine summary:
جدول شماره ١- سهم ذخایر متعارف وکل ذخایر به تفکیک مناطق جغرافیایی ذخایر منابع متعارف کل ذخایر (متعارف و نامتعارف ) منطقه سهم (درصد) منطقه سهم (درصد) خاورمیانه 48 امریکای شمالی 40 امریکای جنوبی و امریکای لاتین 19 خاورمیانه 21 امریکای شمالی 13 اروپای شرقی و اوراسیا 19 اروپا و اوراسیا 8/5 امریکای جنوبی و امریکای لاتین 12 آفریقا 8 آفریقا 3/6 آسیاـپاسیفیک 2/5 آسیاـپاسیفیک 2/6 اروپای غربی 1/8 Source: International Energy Agency, "World Energy Outlook", 2011 بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی امریکا و بر اثر همین تحول ، تولید نفت امریکـا از ٥ میلیون بشکه در روز در سال ٢٠٠٨ با افزایش ٩٠ درصدی به حدود ٩/٥ میلیـون بشـکه در سال ٢٠١٥ افزایش یافت (٢٠١٦ ,U.
در پی افزایش تولید در امریکـای شـمالی و کـاهش شـدید قیمـت هـا پـس از تابستان ٢٠١٤، اوپک بالاخره پدیده انقـلاب شـیل را بـه عنـوان عنصـری تعیـین کننـده در معادلات بازار جهانی نفت خام و تولیدکننـدگان شـیل را بـه عنـوان رقیبـی جـدی در بـازار به رسمیت شناخت و سعی کرد سیاست خود را در قبـال آن تغییـر دهـد؛ هرچنـد بـه دلیـل غافلگیری، اعضای این سازمان تاکنون نتوانسته اند در مـورد اتخـاذ راهبـردی مناسـب بـرای مقابله با آثار این تحول ، به اجماع برسـند و اخـتلاف نظرهـایی جـدی در ایـن زمینـه میـان کشورهای عضو وجود دارد.
از تابستان ٢٠١٤ با افزایش تولید نفت شـیل در امریکـا و تولیـد بـیش از ١٠ میلیـون بشکه در روز در روسیه ، عرضه غیراوپک به طور چشمگیری افـزایش و سـهم اوپـک در بـازار جهانی کاهش یافت ؛ به گونه ای که کشورهای عضو این سـازمان ، بخشـی از خریـداران نفـت خود به ویژه در امریکای شمالی و اروپا را از دست دادنـد.