Abstract:
امروزه از تصاویر ستارگان برای تبلیغ کالاها و خدمات استفاده میشود و این پدیده روزبهروز در حال گسترش است. از یک سو در سالهای اخیر، ستارگان به ارزش تصویر و حقوق تصویری خود در دنیای تبلیغات آگاهی یافتهاند و از سوی دیگر، بسیاری از بنگاهها و صاحبان کالا و خدمات، به نیروی جذاب شهرت ستارگان بهعنوان ابزاری برای تقویت فروش محصولات خود پی بردهاند. به همین لحاظ در دنیای امروزی، حقوق تصویری (Image Rights) ستارگان به دارایی باارزشی تبدیل شده است. در خصوص ماهیت حقوق تصویری ستارگان رویۀ واحدی میان نظامهای حقوقی وجود ندارد. نظام حقوقی ایالات متحدۀ امریکا با پذیرش آن بهعنوان یک حق تبلیغی یا حق شهرت (Right of Publicity)، ارزش اقتصادی تصویر را بهرسمیت شناخته و آن را مانند یک حق مالی دانسته است. در میان کشورهای اروپایی، نظام حقوقی انگلستان، حقوق تصویری را در محدودۀ حق خلوت (Right of Privacy) توصیف میکند و فرانسه هنوز در قالب نظریۀ حق بر شخصیت (Right of Personality) باقی مانده است. با درنظر گرفتن اختلاف نظرها در این حوزه، نگارندگان مقالۀ حاضر در صدد هستند ضمن بیان رویکردهای پذیرفتهشده در نظامهای حقوقی یادشده، ماهیت حقوق تصویری را در حقوق ایران تحلیل نمایند.
Machine summary:
نظام حقوقي ايالات متحدة امريکا بـا پـذيرش آن بـه عنـوان يک حق تبليغي يا حـق شـهرت (Right of Publicity)، ارزش اقتصـادي تصـوير را بـه رسـميت شناخته و آن را مانند يک حق مالي دانسته است .
اسـتفاده از حقوق تصويري به شکل بهره برداري تجاري از هويت و ويژگيهاي اشخاصـي مثـل ورزشـکاران ، ستارگان هنري، شخصيت هاي تلويزيوني و بسياري از افراد معروف ديگر است که درآمد زيـادي از چنين بهره برداري به دست ميآيد )١.
در خصـوص قلمـرو حقوق تصويري در حقوق امريکا ميان ايالت ها وحدت نظري وجود ندارد؛ براي مثـال ، نيويـورک تنها ايالتي است که به صراحت حقوق تصويري را به استفاده از نام ، تصوير يا صداي شخص براي تبليغ يا هدف تجاري محدود کرده است ، و دادگاه ها قلمرو آن را مضيق تر تفسير ميکنند و اين درحالي است که مفهوم يادشده در ايالت کاليفرنيا محدود نيست ، بلکه موسع تفسير شده است )١٦١-١٦٠.
١. امريکا امريکا در ميان نظام هاي حقوقي تنها کشوري است که نظريۀ حق شهرت را در تبيـين ماهيـت حقوق تصويري پذيرفته است و در پرتـو ايـن نظريـه ، از حقـوق تصـويري سـتارگان در مقابـل بهره برداري تجاري ناخواسته حمايت ميشود.
توجيه حق تصويري بر اساس حق شهرت به اين معنا نيست کـه صـاحبان آن ، حـق کامـل استفاده از هويت خود را دارند، بلکه استثناهايي براي آن مقرر شده است .
دادگاه در اين پرونده بيان داشت که حق تصويري حق مالي اسـت و اجازة بهره برداري تجاري از تصوير در مقابل پرداخت پول را ميدهد و لذا ايـن حـق شخصـي نيست و به وراث منتقل ميشود.