Abstract:
متفكران عرصه پساپديدارشناسي مي كوشند انسان، جهان، و فناوري را در رابطه اي هم بسته با هم قرار دهند و در نظر دارند نسبتي را مشخص كنند كه فناوري ميان انسان و جهان پيرامونش برقرار كرده است. دوربين عكاسي، در مقام فناوري و رسانه اي فرهنگ ساز، به فراخور بافتي كه در آن قرار مي گيرد معاني اجتماعي و فرهنگي خاصي را نيز توليد مي كند. در اين مقاله سعي بر آن است به نقش فناورانه دوربين عكاسي در جامعه و فرهنگ ايران پرداخته شود. نگارنده در پي يافتن نسبتي است كه عكاسي ميان انسان و جهان پيرامونش برقرار كرده است، نسبتي كه چرخشي فرهنگي را قطعيت بخشيده است، و مي كوشد تحليلي بر بنيان آراي ديرينه شناختي فوكو ارائه دهد تا بنيان هاي معرفت شناختي اين چرخش فرهنگي را نيز مشخص كند. نتايج حاكي از آن است كه عكاسي به ايجاد نوعي جهان بيني مبتني بر امور، پديده ها، و مناسبت هاي اين جهاني و دنيوي منجر شده و ايران را دست خوش نوعي نوگرايي فرهنگي كرده است.
Machine summary:
"با طرح سه گانة «انسان ، جهان ، فناوری » که در سطور پیشین نام برده شد، و نظر به این که پدیدارشناسی این سه را هم بسته و در تعامل با هم می داند، مهم ترین سؤالی کـه هایـدگر و آیدی می کوشند به آن پاسخ دهند این است که «فناوری چه نسـبتی میـان انسـان و جهـان برقرار می کند؟» شاید در این وادی سؤال نگارنده نیز این گونـه شـکل گیـرد کـه «فنـاوری دوربین عکاسی ، و در کل عکس ، چه نسبتی میان فردی ایرانی و جهـان پیرامـونش برقـرار کرده است ؟» عطف توجه و مسئلة اساسی نفـس برقـراری نسـبت بـا جهـان و چگـونگی برقراری این نسبت ، فارغ از طرح سؤال «چه نسبتی ؟»، است .
دنیوی کردن عالم ، طبیعی کردن انسان و شاه و ملت ، اسطوره زدایی از زمان و مکان ، چیرگی واقعیت بر خیال از طریق سه بعدی سازی و پرسپکتیو علمی مبتنی بر تصویر دوربین عکاسی ، آوردن انسان از مکان مثالی به زمین و جسمیت بخشیدن به او و واقعیت های پیرامون ، و نیاز به دیدن و رؤیت امر واقع و درنهایت واقعیت همه و همه تغییراتی بودند که طی دوران قاجار و به واسطة خصوصیات ذاتی فناوری دوربین عکاسی ، که پدیده ای مدرن محسوب می شد، در اپیستمه و روح زمانة ایرانیان نهادینه شد و این گونه زمینه سازی برای نوگرایی در سال های بعد فراهم شد.
دنیوی کردن عالم ، طبیعی کردن انسان و شاه و ملت ، اسطوره زدایی از زمان و مکان ، نیاز به دیدن و رؤیت امر واقـع ، و در نهایـت واقعیت ، همه و همه ، تغییراتی بودند که در دوران قاجار در اپیستمه و روح زمانة ایرانیـان ، بـه واسطة خصوصیات ذاتی فناوری دوربین عکاسی ، که پدیده ای مدرن محسوب می شد، نهادینه شد و زمینه را برای نوگرایی در سال های بعد فراهم کرد."