Abstract:
از مهمترین نهادهای ارایه کننده خدمات عمومی-اطلاعاتی در محیط های شهری کتابخانه های عمومی هستند و ارتباط تنگاتنگی بین رسالت کتابخانه های عمومی و مفاهیمی چون مدنیت،شهرنشینی و شهروندی وجود دارد.لذا معیارهای مکانی و فضایی جهت احداث این نهادهای مهم فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.به دلیل عدم توجه به مکانیابی مناسب کتابخانه ها متاسفانه در بیشتر شهرهای ایران کتابخانه های موجود به طور غیر عادلانه توزیع شده اند و کارایی جغرافیایی مناسبی ندارند.هدف این پژوهش بررسی مکانی و فضایی کتابخانه های موجود و پیشنهاد مکان های جدید جهت احداث کتابخانه های عمومی می باشد.بدین منظور پس از گردآوری داده های مورد نیاز و تشکیل پایگاه اطلاعات مکانی داده ها در محیط نرم افزاری ARC GIS 10.3.1 ، لایه های رستری اولیه معیارهای هشتگانه ایجاد شده است.سپس معیارها و زیر معیارهای مربوطه به روش تحلیل سلسله مراتبی فازی وزن دهی شده و با تهیه لایه های رستری موزون و تلفیق و همپوشانی آن ها،لایه رستری مناسب بودن مکان تهیه شده است.نتایج حاصله نشان می دهند که به طور بهینه چهار پهنه مناسب جهت احداث کتابخانه عمومی جدید در محدوده منطقه چهار شهری تبریز وجود دارد.این پهنه ها با حفظ فاصله از کتابخانه های موجود در مناطق پرتراکم منطقه،نزدیک به مسیرهای دسترسی،به دور از عوامل ناسازگار و پر سر و صدا و درمجاورت مراکز پر جمعیت و کاربری های سازگار شهر واقع شده اند.همچنین نتایج نشان می دهند که بیشتر کتابخانه های عمومی فعلی منطقه چهار شهری تبریز در مکان های مناسب احداث نشده اند.
Machine summary:
1 Ayatac 2 Dokmeci 3 Geographic Information System 4 Fuzzy Analytic Hierarchy Process / شکل ١- موقعیت منطقه ٤ تبریز جدول ١- اطلاعات نواحی مورد مطالعه تراکم نا خالص نواحی مساحت کل (هکتار) جمعیت سرانه کل جمعیتی موجود ناحیه یک 391013 61327 914012 59054 ناحیه دو 395055 41511 957098 63062 ناحیه سه 517088 19614 981054 55031 ناحیه چهار 268046 35833 933048 74012 ناحیه پنج 255064 41127 919078 52094 ناحیه شش 176093 52534 53082 985089 کل منطقه 2634064 331193 928068 77072 ماخذ: نگارنده یافته های تحقیق : رویکرد حاکم بر پژوهش استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی جهت مکانیابی کتابخانه عمومی منطقه چهار شهری تبریز است .
بنابراین ابتدا کاربریهای ناسازگار و کاربری های سازگار از نقشه طرح تفصیلی منطقه چهار شهری تبریز استخراج شده و پس از تغییر فرمت به ژئودیتابیس ، با استفاده از تابع Euclidian Distance و برنامه جانبی Spatial Analyst در محیط نرم افزاری ArcGIS١٠٣١ لایه رستری مزبور تهیه گردید.
گام ١) در این مرحله بر اساس جدول ١ نسبت به تشکیل ماتریس مقایسه زوجی معیارها اقدام میشود: 1 Rangon 2 Saaty 3 Chang 4 Hong-Xing Li 5 Bimal 6 Yadav / / / / / / / / / / / / / / / / جدول ٢- اعداد مورد استفاده در روش FAHP به منظور مقایسه زوجی پارامترها (بیمال ١ و همکاران ، ٢٠١٠) مقیاس های زبانی برای بیان درجه اعداد فازی مثلثی معکوس اعداد فازی مثلثی عینا یکسان اهمیت براب یا عدم ترجیح نسبتا مهم تر مهم تر خیلی مهم تر (1) بینهایت مهم تر اعداد مشــخص شـده در جدول فوق از نوع اعداد مثلثی فازی میباشـند.