Abstract:
بحران ها واقعیتی جداناپذیر در صنایع و شرکت های مختلف مـی باشـند. بـرای جلـوگیری از شدید شدن بحرانها و مصون ماندن در مقابل تهدیـدات و وقـایع نـاگوار وجـود مـدیریت بحـران ضروری است و بی توجهی به برنامه های مقابله با بحران های احتمالی می تواند عواقـب وخیمـی به دنبال داشته باشد. لذا هدف اصلی تحقیق حاضر طراحی الگویی برای مدیریت بحران در صنعت پتروشیمی می باشد. جهت دستیابی به این منظور ابتدا شاخصهای مدیریت بحران شناسـایی، سـپس پرسشنامه ای با ٩٦ گویه طراحی شد و توسط ٦٠ نفـر از مـدیران و کارشناسـان آشـنا بـا موضـوع مدیریت بحران در صنعت پتروشیمی شازند تکمیل گردید. داده ها با تکنیـک تحلیـل عـاملی و بـا استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شد. نتایج تحلیل عاملی، ٢ عامل برای بعد پیشـگیری و ٨ عامـل برای بعد آمادگی را استخراج کرد. برای بعـد واکـنش ٤ عامـل و بـرای بعـد پسـاواکنش ١١ عامـل استخراج گردیده است .
Machine summary:
"جدول ١: مدل های مدیریت بحران در سوابق تحقیق الگوهای مدیریت بحران مراحل مدیریت بحران مدل مدیریت بحران تیری و میتراف (١٩٧٨) (١) شناسایی یا ردگیری علائم ، (٢) آمادگی و پیشگیری، (٣) مهار ویرانی، (٤) بهبود، (٥) یادگیری مدل مدیریت جامع بحران پیشگیری و کاهش اثرات ، آمادگی، مقابله ، بازسازی مدل اریکسون (١٩٧٥) این مدل شامل مراحل شناسایی و ارزیابی (آمار-ارزیابی)، ارتباطات (مخابرات -راه ها)، عملیات (تخلیه -تأمین آب ، امنیت ، متوفیات ، نجات و درمان -اسـکان موقـت ، تغذیـه و بهداشـت -حمـل و نقـل -کـاهش خسارات ) و مشاورین است مدل پیازی (لایه ای) میتراف و شریواستاوا (١٩٨٧) لایه اول : پیش فرضها و باورهای فردی؛ لایه دوم : پیش فر ضهای سازمانی؛ لایه سوم : ساختار سازمانی؛ و لایه چهارم : فناوری و رفتار سازمانی مدل لچات (١٩٩٠) لچات چرخۀ مدیریت بحران را متشکل از پنج مرحلۀ انتظار، اعلام خطر، نجات ، عـادی سـازی و تـوان بخشی می داند مدل پنج مرحله ای میتراف و پیرسون (١٩٩٣) تشخیص ، آمادگی، فرونشاندن ، بازیابی، یادگیری مدل مک کانکی (١٩٨٧) پیش بینی، تدوین برنامه ، تأمین نیروی انسان و تیم سازی اجرای برنامه مدل رسیدگی جامع فینک (1986) بررسی جامع موقعیت بحران زا، تهیه برنامه عملی، ایجاد گزینه های راهبردی و تاکتیکی، اجرای گزینه ها مدل شش مرحله ای لیتل جان (2002) طراحی ساختار سازمانی مدیریت بحران ، انتخاب تیم ، سپس سازمان دهی تیم و ارائه آموزش هـای لازم ، طراحی سناریوی پاسخ به موقعیت بحرانی، تهیه و تنظیم برنامه مناسـب و بـه کـارگیری محتـوای برنامـه مناسب مدل جامع مدیریت بحران (الگوی چرخی شکل ) روشندل اربطانی (١٣٨٧) شامل چهار مرحله قبل از بحران (پیشگیری-آمادگی)، مرحله شروع بحران (هشدار و مصـونیت -ارزیـابی مقدماتی و بسیج منابع -پاسخگویی سریع )، مرحله حین بحران (امداد و نجات -عملیات ویژه -مهارسازی) و مرحله پس از بحران (بازیابی-بازسازی-یادگیری) است مدل مثلثی مدیریت بحران (2009) مثلث اصلی مدیریت بحران مرکب از چهار عامل اصلی است که مشخصه هر بحران هستند: نوع بحـران ، فرایند، مشارکت و جامعه با دقت در مدل های مدیریت بحران ، تفاوت های مدل ها با یکدیگر موکد این مطلب اسـت کـه برای هر سازمان و هر وضعیت یک مدل خاص نیاز است و هر سازمان بر اساس نیاز خود باید بـه این مسئله پاسخ دهد که عوامل و شاخص های مدیریت بحران برای سازمان کـدام هسـتند و مـدل مفهومی مناسب به چه صورت است ."