Abstract:
در دوره معاصر روش های مختلفی برای تحلیل فضای معماری به کار گرفته شده است. روش اسپیس سینتکس که در فارسی به «نحو فضا» ترجمه شده است، قرابت موضوعی و مفهومی به شیوه دسته بندی واژه ها در ادبیات دارد که آن را نحو می نامند. مطابق نظریه چیدمان فضایی، ترتیب قرارگیری فضاها در کنار یکدیگر، تاثیری مستقیم بر نحوه استفاده از فضاها دارد. روش اسپیس سینتکس، بیشتر در حوزه شهرسازی به کار گرفته می شود، اما از آنجاکه شهر از بناهای داخلش جدا نیست، در این مقاله از این روش در حوزه معماری بهره گرفته شده است. این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی نوشته شده و پس از توضیح چگونه خواندن و ترسیم نمودار توجیهی، با توجه به روابط، چیدمان فضایی برای مسجد- مدرسه ها تنظیم شده است. جامعه آماری شامل مسجد- مدرسه های شهر قزوین به نام های سردار و صالحیه است که در دوره قاجار بنا شده اند و با روش استدلال استنتاجی، به نحو فضایی آن ها پرداخته شده است.اهمیت انجام این پژوهش، شناسایی ارزش های روابط اجتماعی و تاثیر آن ها در طراحی معماری است و هدف نهایی،اثبات وجود رابطه میان فضاهای مسجد- مدرسه های دوره قاجاریه براساس روابط اجتماعی است. بررسی نمودارها نشانگر تراکم نظام گردشی در بناست. همچنین مطابق این نمودارها فضاهای مفصلی و مرکزی، عوامل اصلی ارتباط دهنده فضاها هستند. در این مقاله، نظام گردشی ارتباطی و مدول پنهان مسجد- مدرسه های دوره قاجار به دست می آید.
Machine summary:
تحلیل روابط اجتماعی- انسانی در فضاهای مسجد- مدرسه های دورة قاجار قزوین براساس رویکرد نحو فضا جمال الدین سهیلی *- استادیار گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین انسیه عارفیان - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه سوره پذیرش مقاله : ١٣٩٣/٠٨/١٤ تأیید نهایی: ١٣٩٣/١٠/١٢ چکیده در دورة معاصر روش های مختلفی برای تحلیل فضای معماری به کار گرفته شده است .
این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی نوشته شده و پس از توضیح چگونه خواندن و ترسیم نمودار توجیهی، با توجه به روابط ، چیدمان فضایی برای مسجد- مدرسه ها تنظیم شده است .
جامعۀ آماری شامل مسجد- مدرسه های شهر قزوین به نام های سردار و صالحیه است که در دورة قاجار بنا شده اند و با روش استدلال استنتاجی، به نحو فضایی آن ها پرداخته شده است .
براساس تحلیل نمودارهای توجیهی به صورت خطوط و دایره ها، به بیان روابط داخلی مسجد- مدرسه میپردازیم و با ساده کردن روابط پلانی و نمایش آن به صورت گرافیکی، به بیان ساده تر و قابل فهم تری دست مییابیم ؛ فضاهای هم رده در یک ردیف و با ارزش گذاری عددی در همان ردیف قرار میگیرند و فضاها با توجه به نحوة رسیدن از یک فضا به فضای دیگر (در هنگام رسیدن به یک فضا از چه فضاهایی عبور میکنیم ) با خطوطی به یکدیگر وصل میشوند.
نقشۀ مسجد- مدرسۀ صالحیه / طبقۀ اول منبع : محمدزاده ، ١٣٨٢ منبع : محمدزاده ، ١٣٨٢ همچنین ارتباط فضایی در این بنا در نمودار توجیهی زیر به شکل ساده نمایش داده شده است .