Abstract:
نوشتار حاضر با بررسی تاثیر نظامیگری ممالیک مصر بر روک حسامی و ناصریبدین نتیجه دست یافته است که سپهسالاران و صاحب منصبان نظامی ممالیک، به دلیل سلطه مطلق بر نواحی اقطاعی گسترده خویش و نیز درآمدهای فراوان ناشی از دست اندازه ی به دیگر اراضی مصر، به حدی قدرتمند شدند که قدرت سلطان را محدود کردند و گاه به مقام سلطنت چشم طمع بستند؛ آنان در ابتدا، بخش اعظم زمین های مصر، یعنی بیست قیراط از کل بیست و چهار قیراط را در دست داشتند. از این رو سلاطین مملوکی با هدف مهار قدرت افسارگسیخته امیران و تغییر ساختار قدرت، اراضی مصر، موسوم به روک حسامی و ناصری را مساحی و ساماندهی دوباره کردند. اما این سیاست موثر نیفتاد و موجب نارضایی و شورش شد و برای ارتش، خاصه اجناد حلقه و زمین های زراعی مصر نیز پیامدهای ناگواری در پی داشت.
Machine summary:
عضو هیأت علمی بنیاد دایرە المعارف اسلامی ؛ رایانامه ٩ KI@GDNDR:DKK'٠:DO:F;٣ طرح مسأله با آن کث حکومت ممالیک از بسیاری جهات میراث دار ایوبیان بود، اما تحولات مهم ایجاد شده در حوزە زمین داری، دورە ممالیک را بث یکی از مهم ترین دوره های تاریخی در زمینۀ نظام اقطاع داری تبدیل کرد٠ حکومت ممالیک کث در :٨٦ ا با مرل تورانشاه ایوبی در مصر تأسیت شد، از آغاز، بر قدرت و نفوم غلامان زمین دار سلاطین ایوبی متکی بود٠ از این رو در دورە ممالیک نیز همانند عصر ایوبیان ، گروه زیادی از این غلامان ، 3 تربیت شدند و با دریافت اقطاعاتی متناسب با مناصب خویش ، با حکومت پیوند یافتند٠ گرچث این غلامان ، همیشث در معرف برکناری از مناصب خویش و پت گرفتن اقطاعات بودند، اما درآمدهای حاصل از این زمین ها، موجب استغلال مالی و افزایش قدرت مالی و 4 نظامی آنها و در نتیجث طمع بستن بث مغام سلطنت گردید٠ اقطاع دار در در دورە ممالیک در ادارە زمین و بهره برداری از آن، اختیارات کامل داشت ٠ اما پت از پایان مدت زمان اقطاع یا درگذشت اقطاع دار، اراضی اقطاعی بث تصرف سلطان درمی آمد .
قلغشندی ،١٥ ٦٧٧-٠ هر چند هدف اصلی ممالیک از تشکیل دولتی نظامی ، مغابلث با تجاوز مغولان و صلیبیان بث مرزهای اسلامی بود٠ اما بث نظر می رسد ورود نخبگان نظامی بث عرصث های مختلذ سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی برای آنها منافعی داشت ٠ از این رو این پپوهش بث بررسی برجستث ترین نمود این منافع ، یعنی اراضی زراعی اقطاعی مصر و تأثیر نظامیگری بر آن و نیز علل و پیامدهای روک حسامی و ناصری پرداختث است ٠ ٠٣ اقطاع از سوی سلطان یا نایب السلطنث اعطا میشد و توزیع آن رسوم مختص خود را داشـت ٠ سـلطان فرمانی بث خی خود مشتمل بر نام مغطیع و مساحت و مکان اقطاع مینوشت و کاتبان دایرە اقطـاع در دیوان جیش ، تحت نظارت مستوفیالاقطاعات ، آن را ثبت و ضبی میکردند .