Abstract:
یکی از اجزاء قرآن کریم «سوره » است که در قول و فعل خدای حکیم به عنوان واحدی منسجم ، تشخص یافته است . به همین سبب ضرورت دارد در دانش «تناسب آیات » به کشف و تبیین انسجام و تناسب درونی آن پرداخته شود. بررسی دقیق و تدبر عمیق در مجموع سوره واحد، وجوه متعددی از تناسب در آیات و سیاق ها را نمایان میسازد. اهم وجوه تناسب در گستره سوره واحد طی دسته بندی جامع عبارت است از «تناسب ادبی»، «تناسب موضوعی»، «تناسب مفهومی» و «تناسب غرضی». هر یک از مناسبات یاد شده ، انواع متعدد و نمونه های فراوانی در «سوره » دارد، از جمله «وصف »، «عطف »، «بدل »، «تاکید مطلب گذشته »، «تفصیل اجمال گذشته »، «بیان مصداق و شاهد برای سخن »، «تعلیل مطلب یاد شده »، «تخصیص جمله عام »، «پاسخ به شبهه و سوالی که در آیه قبل مطرح شده است »، «تناسب آیاتی که یکجا نازل شده اند»، «نهی مومنان از موالات با مشرکان »، «اثبات توحید و تثبیت ایمان به معاد»، «بیان چکیده ای از رویارویی انبیا با متمردان »، «دعوت به اعتقاد حق و عمل صالح از طریق انذار و تبشیر» و «نهی از روی - گردانی از نماز جمعه و امر به ترک موانع در وقت ادای آن ».
Machine summary:
"هر یک از مناسبات یاد شده ، انواع متعدد و نمونه های فراوانی در «سوره » دارد، از جمله «وصف »، «عطف »، «بدل »، «تأکید مطلب گذشته »، «تفصیل اجمال گذشته »، «بیان مصداق و شاهد برای سخن »، «تعلیل مطلب یاد شده »، «تخصیص جمله عام »، «پاسخ به شبهه و سؤالی که در آیه قبل مطرح شده است »، «تناسب آیاتی که یکجا نازل شده اند»، «نهی مؤمنان از موالات با مشرکان »، «اثبات توحید و تثبیت ایمان به معاد»، «بیان چکیده ای از رویارویی انبیا با متمردان »، «دعوت به اعتقاد حق و عمل صالح از طریق انذار و تبشیر» و «نهی از روی - گردانی از نماز جمعه و امر به ترک موانع در وقت ادای آن ».
چنین تناسبی به صورت های متفاوت ظهور میکند؛ از جمله «تأکید مطلب گذشته »، «تفصیل اجمال گذشته »، «بیان مصداق و شاهد برای سخن »، «تعلیل مطلب یاد شده »، «تخصیص جمله عام »، «به کارگیری جمله معترضه »، «ذکر تنظیر»، «به کارگیری تمثیل »، «بیان متضاد مفاهیم گذشته (مضاده )»، «وجود ارتباط مفهومی میان آیات یک سوره با ابتدای آن »، «ارتباط مفهومی میان آیات مجاور در یک سوره »، «ارتباط مفهومی میان آیات غیر مجاور در یک سوره »، «رابطه مفهومی میان صدر و ذیل سوره (تناسب فواتح سور با خواتم )»، «رابطه مفهومی میان مقدمه و ذی المقدمه »، «تناسب میان سیاق هر آیه و کلمه آخر آن » و به تعبیری «تناسب میان سیاق و فواصل آیات » که خود به چهار قسم است : «تمکین »، «تصدیر»، «توشیح » و «ایغال »."