Abstract:
اسلام سیاسی، اصطلاحی جدید است که در برابر اسلام سنتی پدید آمده و بیشتر برای توصیف آن دسته از جریان های سیاسی اسلام به کار می رود که خواستار ایجاد حکومتی بر مبنای اصول اسلامی هستند. پس از انقلاب اسلامی ایران سه گفتمان اسلام سیاسی روشنفکر لیبرال، چپ و فقاهتی در مقابل یکدیگر قرار گرفتند.اینکه گفتمان اسلام سیاسی درانقلاب اسلامی ایران چگونه بوده است؟ پرسش اصلی این پژوهش است. این پرسش با این فرضیه بررسی می شود که گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی با توجه به ایده های آن، تنها گفتمان قابل ارائه در انقلاب اسلامی ایران است و رویدادهای تاثیرگذار بر آن هرچند منجر به انشعاب های درونی آن شده اند، اما همچنان در انقلاب اسلامی ایران فقط می توان از این گفتمان دفاع کرد. گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی مبتنی بر اندیشه امام خمینی و بر ولایت فقیه، فقه و روحانیت به عنوان مفسر اصلی شریعت است. نقطه عزیمت این گفتمان در همه شاخص ها، آموزه های فقهی است. اما پس از مدتی این گفتمان به دو جناح بزرگ چپ و راست تقسیم شد که در پژوهش به آن پرداخته شده است.
Machine summary:
"چه حوادثی منجر به پیدایش چپ و راست در اسلام سیاسی فقاهتی شده است ؟ پرسش های فوق را می توان با این فرضیه دنبال کرد که : گفتمـان اسـلام سیاسـی فقـاهتی بـا توجه به ایده ها و محتوای آن ، تنها گفتمـان قابـل ارائـه در انقـلاب اسـلامی ایـران اسـت و رویدادهای تأثیرگذار بر آن هر چند منجر به انشعاب های درونی آن شده اند، اما همچنان در انقلاب اسلامی ایران فقط می توان از این گفتمان دفاع کرد.
مهم ترین «رویداد» تأثیرگذار بر روند چپ ، ارتحال امام خمینی (ره ) بـود، بـا وقـوع ایـن رویداد، روند چپ در ایران دیگر نمی توانست مدعی جلب حمایت امام خمینـی (ره ) شـود؛ تا پیش از این ، در بسیاری از پیشامدهای سیاسی ، اعضـای مجمـع روحـانیون مبـارز و سـایر گروه های حامی دولت ، مدعی پشتیبانی امام بودند و در اکثـر مواقـع ، ایشـان در حمایـت از دولت ، منتقدان را به صبر و همکاری دعوت می کرد و بعضا که تندی انتقـاد جنـاح راسـت باعث دلسردی یا تکدر خاطر دولتیان می شد یا به نوعی ایـن تلقـی بـه وجـود مـی آمـد کـه برخی از منتقدان قصد کارشکنی در کار دولت را دارنـد؛ امـام راحـل (ره ) از ارائـه بیانـاتی همراه با عتاب و خطاب نیز دریغ نمی کردند.
براین اساس فرضیه پژوهش تقویت می شود که گفتمان اسلام سیاسی فقـاهتی با توجه به ایده ها و محتوای آن ، تنها گفتمان قابل ارائه در انقـلاب اسـلامی ایـران اسـت و رویدادهای تأثیرگذار بر آن هر چند منجر به انشعاب های درونی آن شده اند، اما همچنان در انقلاب اسلامی ایران فقط می توان از این گفتمان دفاع کرد."