Abstract:
منظومههای دینی یکی از حوزههای میراث پربار ادب فارسی است که با وجود شمار قابل توجهشان، پژوهشگران کمتر به آنها پرداختهاند و بسیاری از آنها ناشناخته و در حدّ همان نسخههای خطی باقی ماندهاند. این منظومهها درباره موضوعات مختلف دینی و اغلب یکی از بزرگان مذهبی سروده شدهاند و از دو جنبه تاریخی و زبانی درخور مطالعه و بررسی هستند. «حماسههای دینی» عنوانی است که در پژوهشهای پیشین به این منظومهها اطلاق شده است. ما در این مقاله با دستهبندی این آثار بر اساس محتوا نشان دادهایم که تنها یک دسته از آنها تحت چنین عنوانی قرار میگیرند. در ادامه به کتابشناسی منظومههایی که حول محور شخصیت امام علی(ع) سروده شدهاند پرداختهایم و اطلاعات مختصری نیز درباره هریک ارائه دادهایم.
Machine summary:
کتاب شناسي منظومه هاي ديني دربارة امام علي (ع ) ∗ عباس بگ جاني ∗∗ حکيمه دبيران استاد دانشگاه تربيت معلم تهران چکيده منظومه هاي ديني يکي از حوزه هاي ميراث پربـار ادب فارسـي اسـت کـه بـا وجود شمار قابل توجه شان ، پژوهش گران کمتر به آن ها پرداخته اند و بـسياري از آن ها ناشناخته و در حد همان نسخه هاي خطي باقي مانده اند.
ابيـات ابوط الـب در حـدود ٥٠٠٠ بيـت اسـت (کاشفي خوانساري ، ١٣٨٥: ٥٨) که همراه با ديوان باذل يک بار چاپ سنگي شده است (همان : ١٢).
نام اين کتاب به عنوان نامي عام براي حماسه هاي علوي مبدل شده است و بسياري از مقلدان او من ظومه خـود را «حملـه حيـدري » ناميـده انـد (صـفا، ١٣٧٨: ٣٧٥؛ کاشفي خوانساري ، ١٣٨٥: ٢١).
) ؛ شرح احـوال پيـامبر از آغـاز کـار و پـس از آن احـوال امـام علـي (ع ) و خلافـت وي و جنگ هاي او در اين دوره تا ميانه جنگ صفين را بازگو مي کند و در عهد فتحعلي شـاه سروده شده است (صفا، ١٣٧٨: ٣٨١).
غزونامه (جنگنامه )/ ميرزا عبدالوهاب قطره چهارمحالي ، به جنگ هاي پيـامبر و امـام علي (ع ) پرداخته و شامل ٢٠٠٠٠ بيت است و در عهد فتحعلـي شـاه سـروده شـده اسـت (کاشفي خوانساري ، ١٣٨٥: ١٥؛ طهراني ، ١٤٠٣: ١٩/ ٢٣٧).