Abstract:
سند مورد مطالعه ، فرمانی است قطعی در دوره قاجار، کـه ناصـرالدین شـاه آن را در سال ١٢٧٣ ه.ق خطاب به میر علم خان، حاکم قائنات، نگاشته است . از این رو، میر علـم خان برای خیرالله خان از حکام فراه، لاش و جوین ، به سبب تخطی و جنـگ علیـه سـپاه ایران، از دولت طلب بخشش نموده است . این سال مصادف با فتح هرات توسـط دولـت انگلستان و به دنبال آن عهد نامه پاریس است که طی آن بخشی از خاک ایران جدا شـد. این سند از مجموعة اسناد آستان قدس رضوی شناسایی شد که در مـتن و حواشـی ایـن سند تاریخی ، نام افراد و حکامی موجود است که در نوع خود به لحـاظ تـاریخ سیاسـی ، مباحث رجال شناسی و سند شناسی حائز اهمیت می باشد.
Machine summary:
"فصلنامه تاریخ پژوهی (مجله انجمن علمی گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد)، شمارة ٥٧، زمستان١٣٩٢ جلیل قصابی گزکوه (کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد) فرمان ناصرالدین شاه به میر علم خان و اظهار تفقد دربارة خیرالله خان و احمد خان چکیده سند مورد مطالعه ، فرمانی است قطعی در دوره قاجار، کـه ناصـرالدین شـاه آن را در سال ١٢٧٣ ه.
٢ـ خیرالله خان: خیرالله خان برادرزاده امیر دوست محمدخان حاکم کابل بود که از طرف وی به حکومت فـراه رسـید و در جریان وقایع سالهای ١٢٧٣ و ١٢٧٢ فراه را به نیروهای ایران تسلیم کرد و در فتح هرات به حسامالسلطنه کمکهـای شایانی کرد(حقایق الاخبار ناصری، ص ١٨٢، ناسخ التواریخ :ج ٣، ص ١٢٩٨).
«چون خیرالله خان چشم امید به کرم اولیای دولت ایران باز و ابواب مکاتبات فراز بـود و این وقت رسول میرعلم خان قاینی از نزد او مراجعـت داشـت و خـط خیـرالله خـان دارد را میرعلم خان می برد بدین شرح که با لشکری ساز کرده، بدین جانب ترکتاز کن تا قلعه فراه را به شما سپارم» که به دستیاری خیرالله خان، میرعلم خان قاینی توانست بر ولایت فـراه دسـت یابد(ناسخ التواریخ ، ج ٣، ص ٩ـ١٢٩٨) و خیرالله خان در خدمت لشکر حسامالسلطنه درآمد.
ق هرات را تصرف کرد و در اول ربیع الاول همان سال به نام ناصرالدین شاه خطبه خواندند و ایشان فرمان شـاه را مبنـی بـر الحاق هرات به حکومت مرکزی ایران اعلام نمـود و بـه نـام ناصـرالدین شـاه سـکه زد(ایـران در دوره سلطنت قاجار، ص ١٨٣)."