Abstract:
سداب گیاهی است بسیار سبزرنگ که گویی غباری کمرنگ روی برگهای ریز آن
نشسته است. این گیاه سبب کم شدن نیروی جنسی در مردان و سقط شدن جنین میشود.
همچنین در اعتقاد عوام این گیاه سحر و جادو را دفع میکند. در گذشته برای کم کردن
مضرات شراب و خوشبوکردن و بالابردن کیفیت آن سداب به شراب می افزوده اند. این
خصوصیات و خواص سداب در اشعار سرایندگان پارسیزبان کاربرد داشته است. تاکنون
تحقیقی درباره کاربرد این گیاه و دستهبندی مضمون سازیها با آن به صورت مستقل صورت
نگرفته است. هر یک از منابع و مراجعی که به بررسی گیاهان در ادبیات فارسی پرداختهاند،
فقط به ذکر چند شاهد و نمونه شعری اکتفا کرده اند. بررسی کاربردهای سداب از منظر
پزشکی و گیاه شناسی و کاربرد آن در مراسم آیینی روشن میکند که این گیاه و کاربردهای
آن نزد همه شعرای فارسیزبان شناخته شده نبوده است. استفاده از آن در شراب و فقاع، رنگ
سبز سداب و خواص و ضررهای این گیاه بیشترین زمینه مضمون سازی آن نزد شعرا بوده است.
Machine summary:
استفاده از آن در شراب و فقاع ، رنگ سبز سداب و خواص و ضررهای این گیاه بیشترین زمینه مضمون سازی آن نزد شعرا بوده است .
) فرهنگ نفیسی نیز سداب را لغتی تازی دانسته و میگوید به آن فیجن هم میگویند و سداب را فارسی دانسته که علاوه بر این که به نوعی گیاه اطلاق میشود، به معنی قوت و توانایی نیز هست و فقط به خاصیت مسقط جنین بودن آن اشاره کرده است .
در فرهنگ های جدید نیز تقریبا همین موارد آمده است : معین با این که در ذیل سداب از فیجن و سذاب و آهودوستک صحرایی ١٥ نام برده ، اما به فارسی یا تازیبودن آن ها اشاره نکرده است .
) ٢ـ کاربردهای دارویی سداب در ذیل سداب در فرهنگ جهانگیری آمده است : سداب دو معنی دارد: اول نوعی گیاه است که در داروها به کار میرود و به عربی نیز به همین نام میخوانند و خوردن آن نیروی جنسی را کم میکند؛ دوم به معنی قدرت و قوت آمده است ، سپس به بیتی از رودکی استناد میکند: اگر سداب بکارند از تو یاد کند سداب مردی وز تن فزون شود ز سداب (تبریزی، ١٣٦٢ ش .
) خاقانی نیز در بیت زبر به این که سداب مانع توالد است ، (زنجانی، ١٣٦٣ ش .
سداب نیز از این دسته گیاهان است .
به اهتمام محمد معین ، تهران : امیرکبیر، پنج جلدی، جلد دوم ، ذیل سداب .
تهران : امیرکبیر، شش جلدی، جلد دوم ، ذیل سداب .