Abstract:
ظهور ایدئولوژی جایگزین، یکی از عواملی است که نقش قابل توجهی در پیدایش اوضاع انقلاب، چگونگی
بسیج سیاسی و آینده آن دارد. اهمیت ایدئولوژی از این جهت است که میان نارضایتی و بسیج سیاسی
ارتباط برقرار میکند و رهبر نیز با استفاده از ایدئولوژی میتواند به بسیج سیاسی دست بزند. ایدئولوژی در
انقلابهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارد و در پیروزی، تداوم و نظام سازی بعد از انقلاب میتواند نقش
آفرین باشد. مقاله حاضر در تلاش است تا از رهگذر مطالعه تطبیقی میان نقش و جایگاه ایدئولوژی انقلابی
در ایران و مصر سال 1022 به این سئوال پاسخ دهد که چه تفاوتی میان ایدئولوژی جایگزین در انقلاب
اسلامی ایران و تحولات انقلابی مصر، قابل احصاء است و این تفاوت در نظام سازی انقلاب چه نقشی ایفا
نموده است. نگارنده بر این باور است که تفاوت در ایدئولوژی و ارتباط آن با رهبری در متفاوت شدن
تحولات انقلابی ایران و مصر موثر بوده و در نظام سازی آینده آن نیز نقش موثری ایفا نموده است.
Machine summary:
"کلید واژه ها: ایدئولوژی ،انقلاب ، ایران ، مصر مقدمه ایدئولوژی و یا به تعبیری تفکری که بستر ساز انقلاب و موجب تشکیل آن میشود، از موضوعات مهم در تحولات انقلابی است و به عنوان یکی از عواملی است که زمینه بروز انقلاب را فراهم نموده و نقش مؤثری در فراگیر شدن انقلاب و همچنین در نظام سازی و آینده آن دارد.
هر چند مصلحان و متفکران دینی با این التقاط فکری در قرن اخیر تلاش فراوانی را برای حرکت ها و جنبش علیه دولت و شکل گیری انقلاب انجام داده اند اما این نگرش های التقاطی اغلب در قالب حزب مطرح شده اند و احزاب نیز پایگاه اجتماعی مطلوبی برای رهبری د مصر به شمار نرفته اند.
هر چند در بسیاری از تحولات اجتماعی- سیاسی در ایران معاصر از جنبش تنباکو و مشروطیت گرفته تا انقلاب اسلامی به نوعی نقش مرجعیت در آن مشهود است و با عنایت به اینکه در نگرش شیعه مرجع به عنوان نائب عام امام معصوم (ع ) به حساب میآید، پیروی از او به عنوان یک واجب دینی به شمار آمده اما نوع استدلالی که امام خمینی(ره ) درخصوص جایگاه مرجعیت و فقاهت در امر حکومت و ولایت دارد از موضوعات مهم و در خور توجه در بحث از رهبری انقلاب اسلامی است (ر.
بدین ترتیب ایدئولوژی در انقلاب ایران از خصوصویت فراگیر بودن در میان مجموعه وسیعی از مردم نیز برخوردار است و بر مبنای ایدئلوژی مطرح ، ساختار حکومت بر مبنای قوانین اسلامی که مبتنی بر اندیشه های شیعی است ، میتواند راهگشای بسیاری از مشکلات داخلی و خارجی باشد."