Abstract:
هرسیکل کامل اقتصاد سیاسی ایران تقریبا به مدت یک ربع قرن و از سه دوره تشکیل شده است که عبارتاند از دورههای «تثبیت»، «رشد اقتصادی در فضای بسته (یا نیمهباز) سیاسی» و «فضای باز سیاسی». اولویت آنها به ترتیب دستیابی به «امنیت (و یا عدالت)»، «رشد اقتصادی» و «آزادی» بوده است. از «کودتای رضاشاه (1299) تا کودتای محمدرضاشاه (1332)»، از «کودتای محمدرضاشاه (1332) تا انقلاب اسلامی (1357)»، از «انقلاب اسلامی (1357) تا پایان دوره اصلاحات (1383)» هرکدام یک سیکل کامل اقتصاد سیاسی هستند و از سال 1384 (شروع دولت احمدینژاد) ایران وارد چهارمین سیکل اقتصاد سیاسی خود شده است. «نظم اجتماعی دسترسی محدود» و «ابهام (ذاتی نهفته در) تفکیک قوا» ریشه مشترک سیکلهای مذکورند و در طول زمان سیکلهای اقتصاد سیاسی ضمن تکرار، ارتقای تدریجی نیز یافتهاند.در این مقاله برای هر یک از سیکلهای اقتصاد سیاسی مذکور دورههای سهگانه تثبیت، رشد اقتصادی و فضای باز سیاسی شناسایی و تحلیل شدهاند. بهعنوان نمونه در اولین سیکل اقتصاد سیاسی بعد از انقلاب اسلامی، دوره «انقلاب اسلامی تا پایان جنگ» بهعنوان دوره «تثبیت» با هدف ایجاد عدالت و امنیت، دوره هاشمی رفسنجانی بهعنوان دوره «رشد اقتصادی» و دوره اصلاحات بهعنوان دوره «فضای باز سیاسی» با هدف افزایش سطح دسترسیهای سیاسی تحلیل شدهاند. در دومین سیکل اقتصاد سیاسی ایران بعد از انقلاب اسلامی که از سال 1384 آغاز شده دوره احمدینژاد دوره «تثبیت» و اولویت نیز «امنیت و عدالت» بوده است.
Each complete political economy cycle in Iran، takes about a quarter of century and has three periods، including "stabilization"، "economic growth in closed (or semi-open) political space" and "political openness." These periods' priority respectively have been to achieve "security (or justice)"، "economic growth"، and "freedom". From "Reza Shah's coup(1921) to Mohammed Reza Shah's coup (1953)"، "Mohammed Reza Shah's coup to Islamic Revolution (1979)" ، and "Islamic Revolution to "the end of reformists period (1979-2004)"there are three complete political economy cycles. The fourth political economy cycle has started since Ahmadinejad's election (2005) as president. "Social order limited access to and (intrinsic) ambiguity in separation of powers، are common in all political economy cycles، and political economy cycles، while repeating، have also been boosted during the time. In this article، for each of the mentioned political economy cycles، triple periods of stabilization، economic growth and political openness have been recognized and analised. As a sample، In the first political economy cycle after the Islamic revolution، the period between victory of the "Islamic revolution to the end of Iraqi imposed war against Iran، is categorized as stabilization period، with the aim of developing justice and security، the Hashemi Rafsanjani's presidency is economic growth period، and the Khatami's presidential term is political openness period. The second political economy cycle of Iran which started from the beginning of the Ahmadinejad's presidency، was stabilisation period، and it's priority was security and justice. Economic growth is the main priority during Rouhani's presidency.
Machine summary:
به همین دلیل در این دوره ها به رغم اینکه برای افزایش رفـاه اقتصـادی مـردم تـلاش مـداوم مـی شـود بـه تـدریج نارضـایتی هـای اجتمـاعی و سیاسـی افـزایش مـی یابـد و ترجیحات مردم به سمت افـزایش دمکراسـی، افـزایش نظـارت بـر دولـت ، کـاهش حضـور نظامیان در اقتصاد و سیاست حرکت می کند.
حکومـت درواقـع توانسـته بـود بـر تهدیـدهای امنیتـی داخلـی (تظـاهرات ، کودتـا، تـرور سیاسـی ) و تهدیـدهای امنیتـی خـارجی (جنگ عراق علیه ایران ) فائق آید و خود را «تثبیت »کنـد (کـه در ایـن مقالـه دوره انقـلاب تـا پایان جنگ ایـران و عـراق بـه عنـوان دوره «تثبیـت » در نظـر گرفتـه شـده اسـت ) و پـس ازآن سیاست های «رشد اقتصادی » در دوره آقای هاشـمی رفسـنجانی در دسـتور کـار قـرار گرفـت .
سیکل های اقتصاد سیاسی از کودتای ١٢٩٩ تا اوایل دهه ١٣٩٠ آنچه در این بخش از مقاله ارائه شد نشان می دهد کشور ایران سیکل های اقتصـادی سیاسـی دارد و هر سیکل از سه بخش دوره تثبیت ، دوره رشـد اقتصـادی و دوره فضـای (نیمـه ) بـاز سیاسی تشکیل می شود که اولویت سیاستگذاری در آنهـا بـه ترتیـب عبـارت انـد از امنیـت و عدالت ، اقتصاد و سیاست .
در بازه زمانی انقلاب مشروطه تاکنون ، ایران با سیکل های اقتصاد سیاسی روبه رو بوده است و هنوز نتوانسته به طور کامل از این سیکل ها خارج شود (هرچند همان طور که در مقاله نشان داده شد در بستر زمان سطح نظم اجتماعی ایران به صورت تدریجی ارتقا یافته است ) و این امر زمانی محقق خواهد شد که امنیت ، عدالت ، رشد اقتصادی و آزادی به صورت همزمان تحقق یابند.