Abstract:
از آنجا که منظر شهری، امکان قرائت محیط را به بیننده میدهد، جایگاه مهمی در شهرسازی دارد. منظر شهری باید ویژگیهای مختلفی داشته باشد که امنیت یکی از آنهاست. امنیت از جمله اصولی به شمار میآید که در اسلام به آن توجه فراوانی شده است. اسلام برای تمامی جنبههای زندگی بشر برنامه دارد و آشکارا پیدایش امنیت، فراوانی و رفاه را در رعایت قوانین و مقررات حاکم بر روابط اجتماعی با تکیه بر عقل و شرع قرار داده است. قواعد فقه یکی از منابع مورد استفاده در اسلام برای استخراج احکام و روش عمل، به شمار میآید. در این مقاله، تلاش شده ضمن معرفی اصول شهر امن و عوامل مؤثر در دستیابی به امنیت در اسلام، معضلاتی چون به خطر افتادن جان و مال مسلمانان، آسیبهای مادی و معنوی مرتبط با فعالیت و رفتار دیگران، اتلاف مال و ... معرفی گردند که این آسیبها، تهدید و نقضی بر نمایش و تجسم امنیت در شهر و منظر آن است. به موضوعات یادشده آشکارا در قواعد فقهی اشاره شده و توجه و دخالت آنها در قوانین شهری، میتواند نقش بسزایی در ظهور و دستیابی به امنیت در منظر شهری داشته باشد. نتایج حاصل از پژوهش، نشان میدهد با تکیه بر قواعد و منابع فقهی و حضور مجتهدان و صاحبنظران در جلسات تدوین اصول کلی مدیریتی و اجرایی شهر، میتوان زمینههای لازم برای ظهور و تجسم مفاهیم و آموزههای دینی مرتبط با شهر و زندگی اجتماعی شهروندان را در منظر شهری فراهم نمود. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و جمعآوری دادهها، به صورت اسنادی و کتابخانهای انجام شده است.
Machine summary:
نتایج حاصل از پژوهش، نشان میدهد با تکیه بر قواعد و منابع فقهی و حضور مجتهدان و صاحبنظران در جلسات تدوین اصول کلی مدیریتی و اجرایی شهر، میتوان زمینههای لازم برای ظهور و تجسم مفاهیم و آموزههای دینی مرتبط با شهر و زندگی اجتماعی شهروندان را در منظر شهری فراهم نمود.
(سوره قریش، آیه 4) جدول شماره 1: تقسیمبندی تعالیم اسلامی بر اساس هدف بخش هدف مفاهیم و عناوین مرتبط معارف و اعتقادات گشودن پنجرههای روشن به شناخت جهان و رسیدن به اندیشهای کمالیافته و بدون نقص و فساد به نام ایمان مبداء، معاد، وحی، نبوت، ملائکه و امامت، بهشت و دوزخ اخلاقیات و امور تربیتی هدایت، کنترل، رشد و نهایتا به کمال رسانیدن روح و روان انسان و به سامان نمودن مجموعه رفتارهای او در شکل متعالی و خداگونه تقوا، عدالتمحوری، جود و سخا، صبر و استقامت بر مشکلات و رضایتمندی از نظاممندی جهان و نظاممندی وقایع واقعشونده در آن بخش احکام و قوانین علمی (فقه) تعیین بایدها و نبایدها در چگونگی انجام دادن رفتارهای فردی و اجتماعی مسلمانان و تعریف هندسه کمی و کیفی آنها بایدها و نبایدها، حقوق، قوانین و مقررات موضوعه، ارزشها و زیباییهای مادی و معنوی نظام زندگی اسلامی مأخذ: نگارندگان اقتباس از: علیآبادی و هاشمی، 1389، ص70 با گذشت زمان و با توجه به گسترش علوم و مسائل مختلف، تعداد موضوعاتی که در معرض پاسخگویی فقه قرار میگیرند، افزایش مییابد.
(انتظاری و محقق داماد، 1391، ص 45) جدول شماره 3 مصداق استفاده و عدماستفاده از قاعده اتلاف در منظر شهری معاصر با رویکرد تقویت امنیت را نشان میدهد.