Abstract:
کارکرد منابع تاریخی قرون متقدم اسلامی در تعینبخشی به تصور مسلمانان دورههای مختلف از سنت اسلامی و تعریف راست کیشی اسلامی موجبات اهمیت نقد تاریخی این متون میشود. مسئله مقاله حاضر بررسی این وضعیت در البدء و التاریخ بهعنوان نمونهای از این متون است که نهتنها مشمول این شکل از اهمیت قرار میگیرد بلکه متاثر از ساختار جدلی آن نقش و اهمیت ثانویهای نیز دارد؛چراکه با تحلیل و بازشناسی ساختار استدلالهای مطروحه در کتاب میتوان به تصویری از ماهیت و عملکرد عقل اسلامی مستعمل میان جریانهای کلامی حاضر در قرون نخستین اسلامی نیز دست یافت،درعینحال آشکارسازی ماهیت جدلی کاربرد گذشته در این متون را نیز ممکن میسازد.رویکرد نظری مقاله، پذیرش ایدهی تعین اجتماعی و فرهنگی معرفت است که به نظر میرسد راه پاسخ به مسئلهی مقاله را از طریق تفسیر عمیق معناکاوانه متن و نظام دلالتهای آن هموارتر میکند.بررسی معنایی که مقدسی در روایت خود از وقایع تاریخی درصدد تلقین آن به مخاطبان بود، بیش از آنکه بهقصد بازسازی واقعیتهای تاریخی باشد،نمایشگر بافتار فکری جامعه اسلامی است که زیست جهان مولف را پدید آورده است.بنیانهای این بافتار بدان شیوه که جوئل کرمر بیان میکند مبنای تفسیر این متن است.گسترش جهانوطنی، فردگرایی و دینگریزی، بهمثابهی جلوههای فرهنگی انسانگرایی اسلامی در قرن چهارم شرایط بافتار فکری است که بهعنوان مشکلهای، انگیزه مقدسی برای بازنمایی گذشته به شکل فرآوردهای جدلی گردید تا راه هدایت را با نقد آن مولفهها،در قالب بازگشت به اصول و حدود اسلام البته با محوریت مذهبی که وی به آن تعلق فرقهای داشت بازنمایی کند.
Machine summary:
نگاه کنید به روزنتال ، فـرانتس (١٣٩٢)، علم پیروزمند، ترجمه علیرضا پلاسید، تهران : نشر گستره ، همو (١٣٨٥)، میراث کلاسیک اسلام ، ترجمـه علیرضـا پلاسید، تهران : نشر طهوری ، فصل های مختلف ، جمشید گرشاسب چوکسـی (١٣٨١)، سـتیز و سـازش : زرتشـتیان مغلوب و مسلمانان غالب در جامعه ایران نخستین سده های اسلامی، ترجمـه نـادر میرسـعیدی ، تهـران : نشـر ققنوس ، موریس لمبـارد (١٣٩١)، جغرافیای تاریخی جهان اسـلام در چهـار قـرن نخسـتین ، ترجمـه عبـدالله ناصری طاهری و سمیه سادات طباطبائی ، تهران : پژوهشکده تاریخ اسلام ، آذرتاش آذرنـوش (١٣٨٧)، چـالش میـان فارسی و عربی (سده های نخست )، تهران ، نشر نی ، وائل ابن حـلاق (١٣٨٦)، تـاریخ تئـوریهـای حقـوقی اسلامی: مقدمه ای بر اصول فقه سنی، ترجمه محمد راسخ ، تهـران ، نشـر نـی ، دیمیتـری گوتـاس (١٣٨١)، تفکـر یونانی - فرهنگ عربی: نهضت ترجمه کتاب های یونانی به عربی در بغداد و جامعه آغـازین عباسـی (قرن های دوم تا چهارم / هشتم تا دهم )، ترجمـه محمدسـعید حنـایی کاشـانی ، تهـران : نشـر مرکـز دانشـگاهی ، ایگناتس گولدزیهر (١٣٨٣)، گرایش های تفسـیری در میـان مسـلمانان ، ترجمـه ناصـر طباطبـایی ، تهـران : نشـر ققنوس ، روی متحـده (١٣٨٩)، اوضاع اجتماعی در دورة آل بویه : وفاداری و رهبری در جامعـه اسـلامی برای جامعه اسلامی قرون سوم و چهارم هجری در جهان اسلام برشـمرد.