Abstract:
زندگی انسان، نیازمند سلامت و شادابی است و این سلامت، خود در گرو محیط زیست، بهداشت و مسائل متعدد دیگری است. تا قبل از ظهور علوم جدید و از جمله پزشکی نوین، طب (تجربی، عامیانه) مسوولیت درمان و بهداشت اکثر جوامع را به عهده داشته است.
در ایران اواخر دوره قاجاریه و در آستانه شروع حکومت پهلوی، تحولی عمده در این زمینه به وقوع پیوست که همانا همراهی و همپوشانی دو شیوه طب تجربی و طب جدید در کنار یکدیگر بوده است. در همین راستا در اغلب شهرهای ایران و از جمله شهرستان فیروزآباد، علی رغم شیوع بعضی از بیماری های مسری خطرناک و یا اتفاقات منجر به آسیب برای مردم که خارج از حیطه عملکرد طب تجربی قرار داشته اند، اما فروشندگان گیاهان دارویی (عطاران) و سایر همکاران آن ها به مداوا و درمان بیماری ها مشغول بودند.
اگرچه ضعف تشخیص و کمبود امکانات پزشکی، نتایج مطلوب را به وجود نمی آورد، اما تلاش های دست اندرکاران این گروه قابل توجه بوده است، زیرا با توجه به اوضاع جامعه، تسلط خرافات و عدم آموزش فعالان طب تجربی (عطاران)، بعضی از روش های ابداعی آنان در التیام درد بیماران موثر واقع می گشت، اگرچه در این میان طول درمان بیماری بعضی از شهروندان افزایش یافته و یا خطراتی جانی آنان را تهدید می کرد.
در این مقاله سعی شده است تا بر اساس اوضاع اجتماعی، شیوه های درمانی، داروها و روش های تجربی از تاثیرات و نتایج آن در سلامت مردم فیروزآباد اطلاع حاصل گردد.
Machine summary:
"این حضور اجتماعی و بهداشتی فعالان طب تجربی و سنتی در فیروزآباد در دو سطح عطاران که با تهیه و فروش گیاهان دارویی، ارائه مشورت های طبی و کمک به بیماران فقیر قابل اهمیت بود، شناخته میشد، اما در کنار آن ها دسته دیگر از کارگزاران درمانگر تجربی در فیروزآباد با استفاده از تجربیات خود از جمله ، طبابت اطفال ، درمان بیماریهای چشم ، درمان بیماریهای دندان ، شکسته بندی، زایمان ، جراحی های محدود، سعی در التیام و کاهش بیماری و درد مراجعه کنندگان خود را داشتند، اگرچه به علت عدم وجود آموزش های لازم و کمبود امکانات ، بعضا مشکلاتی در این دو حوزه مطرح شده فوق به وجود میآمد، اما با ورود پزشکی نوین به شهرهای ایران ، شیوه پزشکی جدید به همراه شیوه درمانی تجربی و سنتی با هم پوشانی یکدیگر سعی در مقابله با امراض مختلف را داشتند.
در همین راستا هرچند میبایست از تأثیر حوادث طبیعی، همچون خشکسالی در کنار اوضاع اجتماعی و سیاسی از جمله جنگ و ناامنیها بر کیفیت روند درمانی مردم فیروزآباد غافل نماند، اما میتوان اذعان کرد که در این چند دهه مطرح شده حضور درمانگران تجربی در فیروزآباد با استفاده از داروهای گیاهی به علت مکانیسم ساده بعضی از بیماریها و تجربه عملی آنان در انجام وظایف خود تا حدودی موفق بوده و هر گونه کاستیهای ناشی از روش ها و ملزومات درمانی به وسیله پزشکی جدید نیز تأمین شده است ."