Abstract:
چکیده در نیمه دوم دهه 2010 میلادی، افزایش شدید قیمت جهانی مواد غذایی منجر به افزایش شمار فقرا در جهان شد. بنابراین در دهه گذشته، قیمت مواد غذایی به موضوعی مهم برای اغلب کشورهای در حال توسعه تبدیل شد. بر همین اساس، در مطالعه حاضر چگونگی انتقال قیمت جهانی به قیمت داخلی مواد غذایی منتخب در ایران بررسی شد. به این منظور، الگوی خودتوضیح برداری مارکوف سوئیچینگ (MS-VAR)، توابع عکسالعمل آنی وابسته به رژیم و دادههای سری زمانی فصلی محصولات برنج، گندم، شکر و روغنهای نباتی بهکار رفتند. نتایج نشان داد الگوی MS-VAR چارچوب مناسبی برای الگوسازی اثر عبور قیمت جهانی این محصولات فراهم میکند. با توجه به نتایج، تفاوت قابل توجهی در میزان عبور قیمت بین رژیمهای دوگانه وجود دارد. مقدار عبور قیمت در رژیم دوم هر محصول در مقایسه با رژیم اول به مراتب بیشتر است؛ به عبارت دیگر، با وقوع بحران جهانی قیمت مواد غذایی، تغییر قابل توجهی در فرایند عبور قیمت رخ داده است. بنابراین، پیشنهاد میشود که سیاستهای مرتبط از قبیل اعمال تعرفه و محدودیت واردات با در نظر گرفتن قیمتهای جهانی و واکنش قیمتهای داخلی اجرا شوند. طبقهبندیJEL: E31, C22 Q18
Abstract In the second half of 2010, the severe fluctuation of food prices has increased the number of poor people in the world. Therefore, the food prices have become important matter for many developing countries over the past decade. This study investigates how food commodities global prices are passed on to domestic prices in Iran. For this purpose, the Markov Switching Vector Autoregressive (MS-VAR) method and regime dependent impulse response functions and quarterly data for rice, wheat, sugar and vegetable oils were used. The results show that the MS-VAR model provides a suitable framework for modeling the price pass-through of these products. According to the findings, there is a considerable difference in the pass-through magnitude between the regimes. The pass-through extent in second regime is much higher than first regime for all products. In other words, the substantial change in the price pass-through mechanism has occurred with global food price crisis. Therefore, it is suggested that the relevant policies such as import tariffs and restrictions implement with respect to world prices and domestic prices reaction. JEL Classification: C22, E31, Q18 Keywords: Domestic Prices, Food Products, Global Prices, MS-VAR Model, Pass-throug
Machine summary:
میانگین نرخ تورم فصلی برنج ، گندم، شکر و روغن های نباتی در دوره ٩٢-١٣٨٥ به ترتیب برابر ٥/٦، ٤/٧، ٦/٧ و ٦/٤ درصد بوده است که این رشد قیمت در هر فصل می تواند آثار سوئی بر امنیت غذایی خانوارها داشته باشد.
به دلیل اینکه برنج ، گندم، شکر و روغن های نباتی در اغلب سالها در میان ده قلم کالای عمده وارداتی ایران قرار داشته اند و از سوی دیگر قیمت های جهانی این اقلام در دهه گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است ، از این رو مطالعه حاضر در پی آن است که با به کارگیری دادههای سری زمانی فصلی به اندازهگیری عبور قیمت جهانی به قیمت داخلی این اقلام مهم در سبد غذایی خانوارهای ایرانی بپردازد.
مواد و روشها به منظور بررسی اثر عبور قیمت جهانی به قیمت داخلی اقلام منتخب مواد غذایی (شـامل برنج ، گندم، شکر و روغن های نباتی ) از الگوی به کـار رفتـه در مطالعـه بکـرز و همکـاران (٣) استفاده شد.
دوره زمانی رژیم ها به تفکیک محصول (رجوع شود به تصویر صفحه) مأخذ: یافته های تحقیق میزان عبور قیمت جهانی به قیمت داخلی محصولات بعد از یک، دو، چهار و شش فصل در جدول٦ گزارش شده است .
میزان عبور قیمت جهانی برنج به قیمت داخلی آن در رژیم اول قابل توجه نیست ولی در رژیم دوم این مقدار زیاد است که بعد از یک فصل ٩ درصد بوده و در پایان یک سال به بیش از ٥٠ درصد می رسد.
با عنایت به افزایش قابل توجه قیمت مواد غذایی در ایران مقارن با بحران جهانی ، مطالعه حاضر به اندازهگیری میزان عبور قیمت جهانی به قیمت داخلی اقلام وارداتی برنج ، گندم، شکر و روغن های نباتی پرداخته است .