Abstract:
اندیشه اقتصاد مقاومتی به عنوان الگوی برآمده از فرهنگ اسلامی، مبتنی بر دو محور تعیین نقاط آسیب‌پذیر اقتصادی و ارائة راهبردهای ایمن‌ساز در رویکرد اسلامی است. در این مقاله به بررسی این پرسش پرداخته می‌شود که اقتصاد مقاومتی چه رویکردی در تحلیل آسیب‌پذیری‌های اقتصادی دارد. فرضیه پژوهش که با روش تحلیلی ارزیابی شده این است که تحلیل جامع از آسیب‌پذیری‌های اقتصادی در رویکرد اقتصاد مقاومتی مستلزم استفاده از تحلیل نهادی ـ اسلامی است. در تحلیل نهادی ـ اسلامی، آسیبشناسی اقتصادی در چهار سطح فرهنگ، قوانین، ساختارها و رفتارهای اقتصادی با استفاده از رویکرد اسلامی صورت می‌گیرد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در اندیشه اقتصاد مقاومتی، ریشه عمده آسیب‌های اقتصادی ترویج فرهنگ و سبک زندگی اقتصادی مبتنی بر خودخواهی است. این آسیب سرچشمه آسیب‌های قانون، ساختار و رفتار اقتصادی است. این تحلیل از آن جهت از اندیشه نهادی صرف فاصله می‌گیرد که رویکردی اسلامی را در تحلیل آسیب‌شناسی‌های چهارگانه در نظر دارد.
Machine summary:
"آسیب‌های نهادهای اقتصادی (فرهنگ، قوانین و ساختارهای اقتصادی) از طریق تغییر رفتار یا سبک زندگی اقتصادی سبب آسیب‌پذیری نظام اقتصادی می‌شود (شکل 4)؛ برای نمونه، رواج فرهنگ تجمل‌گرایی سبب تغییر در الگوی مصرف جامعه شده و از این طریق موجب هدررفتن ثروت‌های جامعه و در نتیجه ناکارآمدی نظام اقتصادی در تخصیص منابع و توزیع کالاها و خدمات می‌شود.
ساختار اقتصادی ممکن است دچار مشکلاتی چون عدم شفافیت اطلاعاتی، بروکراسی کند اداری، فساد اداری، سازمانی و دولتی، نظام مالی ریسک‌گریز، ساختار تأمین اجتماعی معیوب و اقتصاد نفتی شود که هر یک از این موارد سبب افزایش هزینه‌های مبادلاتی و در نتیجه بی‌ثباتی بیشتر در اقتصاد می‌شوند.
بر اساس این تحلیل که در چارچوب اندیشه اسلامی صورت گرفته، اقتصاد ایران به‌طور عمده تحت آسیب‌های ناشی از گسترش فرهنگ و سبک زندگی اقتصادی مبتنی بر مصرف‌گرایی، تولید غیر طیب و غیر نافع و همچنین عدم توجه به حقوق فقرا در اموال اغنیا قرار دارد.
بر اساس یافته‌های مقاله، آسیب‌های اقتصاد ایران به‌طور عمده در چهار حوزه فرهنگ اقتصادی (رواج روحیه تنبلی، اسراف و عدم انفاق و بخل)، قوانین اقتصادی (عدم اجرای کامل قانون، ضعف و نقصان در متن قانون، فقدان الزام قانونی و نبود ثبات در قوانین)، سازماندهی اقتصادی (عدم شفافیت اطلاعاتی، بروکراسی کند اداری، فساد اداری، سازمانی و دولتی، صنعت مونتاژ، نظام مالی ریسک‌گریز، ساختار تأمین اجتماعی معیوب و اقتصاد نفتی) و رفتارهای اقتصادی (مصرف‌گرایی، تولید غیر طیب و پرهیز از انفاق) بروز نموده است."
(
, 
, 
)
