Abstract:
هدف این پژوهش سنجش میزان پرداخت کتابهای علوم اجتماعی به ابعاد شهروندی و میزان رویکرد هر یک از کتابها به نقش شهروندی می باشد. این پژوهش به دست اندرکاران امر آموزش و پرورش در زمینه نقش شهروندی و کاربرد آن در جامعه یاری می رساند. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری و جمعیت نمونه در این پژوهش یکی است و جامعه آماری، کتابهای علوم اجتماعی دبیرستان در چهار مقطع در سال 87 میباشد. بدلیل انتخاب روش تحلیل محتوا، تکنیک اصلی ما پرسشنامه معکوس است که هر پرسشنامه حاوی مقولات و واحدهاست. در چارچوب نظری کار پژوهش، از نظریه های تلفیقی مارشال، ژانوسکی و ترنر استفاده و دو مدل تحلیل ساخته شد. مدل تحلیل اول براساس طرح تلفیقی مارشال، ژانوسکی و ترنر و مدل تحلیل دوم براساس طرح ژانوسکی مبنی بر شهروندی فعال یعنی توانائی و ظرفیت تاثیرگذاری برسیاست ها و شهروندی منفعل یعنی حق وجود داشتن ، - تهیه شد. یافته های پژوهش نشان می دهد مفهوم شهروندی در کتابهای علوم اجتماعی به ترتیب اولویت زیر است : 1 4- شهروندی فرهنگی با ،%17/ 3- شهروندی اجتماعی با 42 ،% 2- شهروندی مدنی با 30 ،%38/ شهروندی سیاسی با 88 %0/ -5 شهروندی مشارکتی با 09 ،%9/35 89 % و شهروندی فعال (توانایی / در بررسی نقش شهروندی منفعل و فعال، شهروندی منفعل (حق وجود داشتن ) 16 10 % و اولویت با شهروندی منفعل می باشد
Machine summary:
"و از سوی دیگر، با توجه به این که در مصوبات «شورای عالی آموزش و پرورش » در دوره متوسطه اهداف سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و مواردی عنوان شـده انـد که جزء لاینفک حقوق شهروندی است و همچنین با توجـه بـه ایـن کـه کتـاب هـای علـوم اجتماعی دوره متوسطه بیش از هر کتاب دیگری داعیه دار تربیـت شـهروندانی فعـال بـرای جامعه هستند لازم است به آموزش های شهروندی توجهی خـاص مبـذول شـود (دبیرخانـه شورای عالی آموزش و پرورش ، ٢٠:١٣٨٠).
با توجه به اهمیت حقوق شهروندی درایران و بـا توجـه بـه اهـداف آمـوزش و پـرورش در تربیت شهروندانی آگاه ، مشارکت جو و فعال و نیز از آن جا که هدف از جامعه پـذیر کـردن ، آماده کردن ایشان برای زندگی در جامعه امروزایران است ، این سئوال مطرح می شود که در کتابهای درسی مربوط به علوم اجتماعی ، تا چه انـدازه بـه مقولـه هـا و شـاخص هـای حقـوق شهروندی که در قانون اساسی ایران نیز مطرح شده ، توجه شده اسـت و مطالـب ارائـه شـده دراین کتابها تاچه حد دانش آموزان را از حقوق شهروندی آگاه می سازند ؟ در میان درسهای متفاوتی نیز که هر دانش آموز به عنوان یکی از واحـدهای درسـی بایـد بگذراند، درس تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی و درس های جامعه شناسی دوره متوسـطه ، با هدف «جامعه پذیری » یا آماده کردن فرد برای زندگی اجتماعی به عنوان مهم ترین هدف آموزشی تدوین شده اند."