Abstract:
در عصر اطلاعات، جوامعی دارای رشد و توسعه خواهند بود که چرخه تولید دانش و نوآوری در آنها از رونق و استمرار بیشتری برخوردار باشد و در این بین، دانشگاهها بهعنوان پایگاههای اصلی تولید علم، نقشی اساسی در این امر ایفا مینمایند، از این رو لازم است که نظام تولید دانش در دانشگاه مورد مطالعه، آسیب شناسی و بررسی مستمر قرار گرفته تا از آسیبهای احتمالی مصون بماند. یکی از مهمترین منابع تولید علم در دانشگاهها فرآیند تدوین و ارزیابی پایان نامهها است. اما بهدلیل اینکه این امر در یک گروه شامل: دانشجو، استاد راهنما، استاد مشاور و استاد داور صورت میپذیرد در برخی از مواقع ما شاهد وقوع پدیده طفرهروی اجتماعی هستیم. از اینرو، محققین تمرکز خود را بر روی شناسایی عوامل موثر بر ایجاد این طفرهوری قرار داده و با این هدف و با استفاده از روش تحقیق آمیخته اکتشافی و استفاده از روشِ تحلیل محتوای کیفی در بخش کیفی (برای شناسایی عوامل موثر بر طفره روی اجتماعی از دید خبرگان و دستیابی به مدل اولیه) و سپس در مرحله دوم استفاده از روش پیمایشی و استفاده از مدل معادلات ساختاری در بخش کمّی (بهمنظور تایید کمَی مدل استخراج شده در بخش کیفی) به بررسی عوامل موثر در ایجاد طفرهروی اجتماعی پرداخته و پس از دستیابی به کفایت نظری در مصاحبه با خبرگان و اجرای روش تحلیل محتوای کیفی، اقدام به توزیع پرسشنامه با استفاده از روش پیمایشی نموده و به 14عامل موثر بر طفرهروی اجتماعی در تیم های تدوین پایان نامه حوزهی علوم انسانی در 2 دسته عوامل تیمی(شامل: بیانگیزگی اعضای تیم، محدودیت زمانی اعضا، نامناسب بودن موضوع، مرتبط نبودن تخصص اساتید، ضعف ارتباطات درون تیمی، رویکرد محافظه کارانه اعضا، تعداد اعضا، خطاهای ادراکی افراد) و عوامل فراتیمی(شامل: ضعف فرهنگ کار تیمی در کشور، سیاستهای دانشگاه، رویههای توزیع پایاننامه، بهینه نبودن نظام نظارت، فراهم نکردن منابع تحقیق توسط دانشگاه، دیدگاه مادی نسبت به علم و رفتارهای غیرعلمی) دست یافتهاند.
Machine summary:
با توجه به این که مقادیر بار عاملی عدم مشارکت فعال استاد مشاور، ویژگیهای جمعیت شناختی، ضعف علمی دانشجو، توجه نکردن داور به محتوای کار از عوامل تیمی و از بین عوامل فرعی عوامل فرا تیمی موثر بر طفره روی اجتماعی نیز مقادیر بار عاملی عدم حمایت از سوی سازمان های اجرایی، ارتباط ضعیف دانشگاه و صنعت و عدم فراهم سازی منابع تحقیق توسط دانشگاه معنادار نشده است (کمتر از٠/٣٠) در جدول شماره ٦ ذکر نگردیده و در واقع از مدل حذف میگردند.
پس میتوان عنوان کرد که در نمونه مورد بررسی این پژوهش و از دیدگاه اعضای هیات علمی و دانشجویان دکتری عوامل فوق الذکر در قالب عوامل تیمی و فراتیمی، عوامل موثر بر طفرهروی اجتماعی در پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری را اندازه گیری میکنند.
٦- بحث و نتیجه گیری توجه به اهمیت علم و دانش در رشد و توسعه جامعه و توجه به کیفیت تدوین پایان نامه ها به عنوان یکی از منابع اصلی تولید دانش توسط دانشگاهها و انجام این فرایند در قالب گروههای کاری و احتمال بروز ایجاد طفره روی اجتماعی در این گروهها موجب گردید تا محققین در این پژوهش اقدام به شناسایی عوامل موثر بر طفرهروی اجتماعی در تیم های تدوین و ارزیابی پایاننامه ها نمایند که بر این اساس آنها به ١٤ عامل در دو دسته کلی عوامل تیمی و عوامل فراتیمی شناسایی گردیده که تشریح آنها به شرح ذیل است : الف ) عوامل تیمی بیانگیزگی اعضای تیم : نبود انگیزهی کافی برای هریک از اعضای تیم (دانشجو، استاد مشاور، استاد راهنما و داور) یکی از عواملی است که در رخ دادن پدیده طفرهروی اجتماعی نقش به سزایی دارد.