Abstract:
مسئله حجاب، یکی از دغدغههای سیاستگذاران جامعه به شمار میآید که متاسفانه در هر برهه زمانی سیاست متفاوتی در رابطه با این مسئله اخذشده است؛ اما هر یک از این برنامهها از عمق علمی و عملی متناسب با شرایط جامعه برخوردار نیست. یکی از گامهای لازم پیش از جرمانگاری یک پدیده ناهنجار در قوانین، مطالعه علل وقوع، شیوع و پیامدهای آن میباشد. این امر به قانونگذار کمک میکند که قانون را متناسب با این علتها پایهریزی کند. باوجود گذشت حدود چهار دهه از انقلاب، هنوز پژوهش جامع و کاملی مبتنی بر مطالعات میدانی و الزامات اجتماعی در موضوع حجاب به چشم نمیخورد. در این تحقیق که بهصورت یک گزارش پژوهشی راهبردی ارائه خواهد شد، سعی میگردد به روش مطالعه کتابخانهای و میدانی و با رویکرد جرم شناسانه، به این سوال پاسخ داده شود که چه عللی موجب شیوع پدیده بیحجابی در ایران شده است؟ مطالعات علمی جرمشناسی و برنامههایی که تاکنون به اجرا درآمده است، ما را به این نتیجه رهنمون میکند که مهمترین دلیل بیحجابی، عوامل فردی است و بیشترین سرمایهگذاریها باید روی اعتقادات مردم صورت گیرد. واکنش کیفری با پدیده بیحجابی باید بهعنوان آخرین راهکار در سیاستگذاریها لحاظ شود؛ درحالیکه هماکنون اولین و سادهترین راه در نظر گرفته میشود. در برخوردهای قضایی نیز باید از روشهای اجباری، تحکمی و آسیبزا پرهیز شود و روشها باید علمی، اقناعی، انگیزشی، با رعایت کرامت انسانی و با برنامهای درازمدت باشد. بنابراین سیاست عمده برای مقابله باید استفاده از راهکارهای فرهنگی باشد؛ مگر آنکه افرادی عمدا درصدد تکرار این عمل (عدم رعایت حجاب) و بر هم زدن نظم باشند که باید شناسایی و مورد واکنش کیفری قرار گیرند
Machine summary:
"در این تحقیق که بهصورت یک گزارش پژوهشی راهبردی ارائه خواهد شد، سعی میگردد به روش مطالعه کتابخانهای و میدانی و با رویکرد جرم شناسانه، به این سؤال پاسخ داده شود که چه عللی موجب شیوع پدیده بیحجابی در ایران شده است؟ مطالعات علمی جرمشناسی و برنامههایی که تاکنون به اجرا درآمده است، ما را به این نتیجه رهنمون میکند که مهمترین دلیل بیحجابی، عوامل فردی است و بیشترین سرمایهگذاریها باید روی اعتقادات مردم صورت گیرد.
<رجوع شود به تصویر صفحه> بنا بر آمار مذکور میتوان دریافت که درمجموع اکثر مردم و کارشناسان، نسبت به شیوع پدیده بیحجابی احساس خطر میکنند و معتقدند که علیرغم اعتقاد برخی کارشناسان که حجاب را صرفا یک مسئله فردی میدانند (مصطفی محقق داماد، ١٣٨٠، ص 78؛ محمدعلی ایازی، ١٣٨٧، ص 330) یا برخی دیگر که واکنش به بیحجابی در هر درجهای را صرفا با ابزارهای فرهنگی صحیح میدانند، (ضیاء مرتضوی، 1385، ص 87) حکومت نباید نسبت به آن بیتفاوت باشد؛ بلکه باید با استفاده از راهکارهایی (اکثرا معتقد به برخورد با ملاطفت هستند) نسبت به این پدیده چارهاندیشی شود؛ البته نسبت به این موضوع که آیا باید همه افرادی که حجاب شرعی را مراعات نمیکنند، مورد واکنش کیفری قرار گیرند (تبصره ماده 638 قانون مجازات اسلامی) یا عدهای از آنها صرفا باید با راهکارهای فرهنگی مورد واکنش قرار گیرند، در ادامه مقاله بحث خواهد شد."