Abstract:
یکی از مسائل در باب دیات، مسئله دیه ولد نامشروع است. اگر فردی، ولد نامشروعی را عمداً یا خطأً، به قتل برساند، این سؤال مطرح است که دیه مجنی علیه چه مقدار خواهد بود؟ فقیهان امامیه، در پاسخ به این سؤال دیدگاههای متفاوتی ابراز کردهاند. دیدگاهی، ولد نامشروع را مطلقا غیرمسلمان دانسته، در نتیجه، یا دیه را در حق وی منتفی میدانند، یا همانند دیه ذمی با وی رفتار میکنند. در مقابل دیدگاهی دیگر، وی را مسلمان دانسته، در نتیجه دیه او را دیه کامل میدانند. در این مسئله دیدگاهی نیز قائل به تفصیل شده است. ماده 552 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نیز به تبعیت از دیدگاه دوم، دیه شخص متولد از زنا را مانند دیه مسلمان میداند. پژوهش حاضر بر اساس مبانی قرآنی، روایی و اصولی، دیدگاه مسلمان تبعی بودن ولد نامشروع و ولد تکوینی ابوین را پذیرفته، در نتیجه دیه ولد نامشروع را همسان با دیه مسلمان میداند.
Machine summary:
) با بررسی منابع فقهی ، دو دیدگاه معروف ، پیرامون دو صورت مذکور، مطرح است : ٥ـ١ـ دیدگاه اول : همانندی دیه ولد نامشروع با دیه ذمی این دیدگاه که در رأس طرفداران آن ، شیخ صدوق و سید مرتضی قرار دارد، با عنوان ١.
براین اساس این گروه از فقها با عنوان اینکه ولد نامشروع از نجاسات است ، معتقدند ولد نامشروع تابع پدر و مادر خویش نیست ، و محکوم به اسلام تبعی نبوده ، در نتیجه یا دیه وی همانند دیه ذمی خواهد بود [٣١، ص ٥٤٤؛ ٤٣، ص ٥٢٠؛ ٤١، ج ٢٦، ص ١٩٩]، و یا اینکه اساسا دیه ندارد [١٤، ج ٣، ص ٣٥٢].
ارزیابی دلایل اسلام تبعی در ولد نامشروع "کل مولود یولد علی الفطرة " عده ای از فقها با استناد به کلام پیامبر(ص ) که می فرمایند: «هر نوزادی بر فطرت [الهی ] پا به عرصه وجود می گذارد؛ مگر اینکه پدر و مادرش او را یهودی ، نصرانی یا آتش پرست (مجوسی ) کنند»١ [٧، ج ٧، ص ٥٥]، و همچنین روایات دیگری که مؤید روایت مذکور است [٤٤، ج ٢، ص ١٢، ح٤].
٧ـ نتیجه گیری ـ مطابق با اطلاق اصل جبران خسارت در فقه اسلامی که یک اصل عقلایی است ، نمی توان ولد نامشروع را هرچند نابالغ و غیرممیز باشد، از اصل دیه یا همانندی با دیه مسلمان ، محروم ساخت ؛ زیرا یا دلیل خاص در این باره وجود ندارد، یا اگر هست ، از طریق ادله دیگر، منتفی خواهند بود.