Abstract:
بسیاری از ناظران، در تحلیل و بررسی اقدامات و سیاست‌های داعش، به تفسیر مذهبی آنان رجوع می‌کنند. سئوال اساسی و اصلی که این پژوهش درصدد پاسخگویی به آن می‌باشد این است که مولفه‌های اجتماعی تا چه میزان در شکل گیری داعش در عراق و سوریه و بکارگیری خشونت در اقدامات آن ایفای نقش کرده اند؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که ریشه اصلی ظهور این گروه و پیوستن اعراب سنی به آن، مولفه‌های اجتماعی همچون ترس و تهدید وجودی و فرهنگی بوده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که اگرچه ریشه‌های مذهبی داعش به تفسیر افراط گرایانه از اسلام مربوط می‌شود اما این گروه بدون حمایت اعراب سنی و جوانان حاشیه ای و مهجور کشورهای غربی نمیتوانست تداوم پیدا کند. مردمی که با سقوط صدام و پس از آن خروج آمریکا و خلاء قدرت ایجاد شده به سمت داعش متمایل شدند که با رویکرد مذهبی، تضمین بقای فرهنگی و پیروزی نهایی را به آنها وعده داده بود. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی است.
Machine summary:
نتایج تحقیق نشــان میدهد که اگرچه ریشــه های مذهبی داعش به تفسیر افراط گرایانه از اسلام مربوط می شود اما این گروه بدون حمایت اعراب ســـنی و جوانان حاشـــیه ای و مهجور کشورهای غربی نمیتوانست تداوم پیدا کند.
در این فضا آنچه باعث رشد و قدرت این گروه تروریستی شده است بسترهای اجتماعی موجود در جامعه عراق و ســوریه و نیز اســتراتژیهای داعش بویژه ابعاد آخرالزمانی و وعده قدرت بخشـی به اقلیت اعراب سـنی بوده اسـت که با سـقوط صـدام خود را در محاصـره اکثریت شــیعی و نیروهای محلی تنها یافته بودند.
(٢٠١٥ Cruickshank, et al)اما در پی حملات نیروهای آمریکا در عراق در سال ٢٠٠٧ بسیاری از اعضای رده بالای این گروه کشته و یا دستگیر شـــدند و در بین ماه های جولای و اکتبر ٢٠٠٧ القاعده در عراق پایگاه ها و تجهیزات نظامی خود را در اســـتان الانبار و نواحی بغداد از دســـت داد.
(٢٠١٥,McCants ) در آغاز ســـال ٢٠١٥ دولت خودخوانده داعش بخشـــی از نواحی و مناطق تحت کنترل خود را از دســــت داد و در عین حال با مقاومت ائتلافی از نیروهای محلی دولتی، نیروهای آمریکایی و ســـایر قدرت های بیرونی و گروه های نظامی غیردولتی روبرو شـد.
سقوط نواحی و مناطق تحت تسلط داعش در سوریه و عراق باعث از بین رفتن حضور وسیع تر این گروه شده ، با اینحال این امکان وجود دارد که گروه مذکور همانند القاعده ، همچنان تأثیر خود را حفظ کند.
(Juergensmeyer ,2018:6) این سه شرط بخشی از تصویر جنگ همه جانبه است که الهام بخش عرب های سنی در غرب عراق بوده اســـت و باعث حمایت آنها از القاعده و ســـپس داعش شـــد.
(
, 
, 
)
