Abstract:
دنیای معاصر بیش از هر زمان دیگری با مشکلات مختلف اخلاقی مواجه است. مراد از تربیت اخلاقی، فرایند ایجاد و پرورش فضایل اخلاقی در فراگیران و کوشش برای بازداشتن آنها از رذایل اخلاقی در مقام نظر و عمل است. با توجه به اهمیت تربیت اخلاقی، پرداختن به مباحث مربوط به اخلاق و تربیت اخلاقی از جایگاه رفیعی برخوردار است. امام علی علیه السّلام، اولین پیشوای شیعیان، نکات برجستهای درباره تربیت اخلاقی بیان فرموده است. پژوهش حاضر میکوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی جایگاه و مولفههای تربیت اخلاقی کودکان در خانواده از دیدگاه امام علی علیه السّلام بپردازد. نتایج پژوهش نشان میدهد امام مراحل تربیت اخلاقی را براساس مراحل اخلاق به سه دوره هفتساله تقسیم کرده و درباره مولفههای تربیت اخلاقی (هدف غایی، اهداف واسطهای، اصول و روشها) مواردی را بهصورت کاربردی ارائه کرده است. الگوبرداری از سیره حضرت علی علیه السّلام، بهرهگیری از روشهای تربیتی اسلامی و پرورش نسل صالح میتواند راهگشای سعادت دنیوی و اخروی باشد.
Machine summary:
انسان، درجايگاه موجودی هدفمند و اندیشهورز، تنها در پرتو تربیت صحیح است که به اهداف و آرمانهای خود دست مییابد و قلّۀ رفیع سعادتِ مطلوب خویش را فتح میکند؛ تربیت اخلاقی برای انسان مسلمان ضرورتی مضاعف دارد؛ زیرا انسانی كه گردنبندی از مرواریدهای دین و بندگی خالق متعال را بر گردن آویخته است، جز در پرتو تربیت اخلاق اسلامی به مدال افتخار عبودیت و تسلیم نائل نمیآید.
تفاوت پژوهش حاضر با پژوهشهای يادشده در این است که پژوهش حاضر، مؤلفههای تربیت اخلاقی کودکان را از دیدگاه امام علی (بررسی کرده و کوشيده راهکارهایی عملی در اختيار خانوادهها قرار دهد.
با توجه به سیره و کلام امام علی(چه راهکارهای عملی برای تربیت اخلاقی کودکان میتوان ارائه داد؟ برای يافتن پاسخ هريک از اين پرسشها باید روشی متناسب با اقتضائات هر پرسش را بهکارگرفت؛ ازاینرو، در این پژوهش روشهای توصیفی و تحلیل مفهومی معرفی میشوند.
ازنظر امام علی(عالیترین سرمایه و افتخار، اخلاق پسندیده است و سجایای اخلاقی و صفات انسانی، رمز کاریابی و موفقیت و بهترین وسیله برای سازگاری با دیگران در اجتماع است؛ چراکه حسن خلق و رفتار پسندیده میتواند آدمی را در نظر مردم عزیز و محبوب نماید و موجب آسایش مادی و معنوی او شود.
با این وصف، اهداف واسطهای تربیت اخلاقی در نگاه امام علی(عبارتند از: الف) پرورش ابعاد وجودی و شخصیتی انسان: هدف از تربیت اسلامی، انسانسازی است.
5- روشهای کاربردی تربیت اخلاقی فرزندان در سیره و کلام امام علی( روششناسی و بررسی شیوههای تربیتی در نظام تعلیموتربیت اسلامی از جایگاه مهمی برخوردار است.