Abstract:
در این پژوهه، فرصتهای هویتی و فرهنگی متقابل حضور پناهندگان افغانستانی در جمهوری اسلامی ایران بررسی شده است. با توضیح مفاهیم اساسی مطرح در مقاله، مبانی اسلامی، حقوقی و تمدنی تعامل مثبت پناهندگان و جامعهی میزبان بررسی شده است. مبانی دینی شامل کرامت ذاتی، مسئولیتپذیری اسلامی، وجوب حفظ ایمان، وجوب هجرت و مهاجرپذیری، شکلگیری امت واحد اسلامی و دیدگاه سازمان کنفرانس اسلامی در مورد پناهندگان است. مبانی حقوقی پناهندگی از در کنوانسیون پناهندگی سازمان ملل، مانند اجازه اقامت، آزادی رفت و آمد در داخل کشور پناهندهپذیر، حق مالکیت منقول و غیر منقول، حق مراجعه آزاد به دادگاه، حق بیمه اجتماعی و آزادی مذهب. مبانی تمدنی و فرهنگی مشترک، شامل فرهنگ مشترک، زبان مشترک، ظرفیتهای فرهنگی- هویتی ایران و پناهندگان افغانستانی، ظرفیتهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مانند نظام آموزشی مناسب، تحصیلات تکمیلی، مهارتهای فنی و نیمهفنی، کارهای زبانی، هنری و ادبی و... و شناخت ظرفیتهای فرهنگی پناهندگان افغانستانی مانند حضور متخصصان، عالمان دینی، فرهنگ و آداب و رسوم، زبان و قابلیتهای زبانی، نویسندگان، شاعران، داستان نویسان، مشاوران امین و فراغت انبوه فرهیختگان
Machine summary:
پناهندگی دراز مدت جمع کثیری از پناهندگان افغانستانی در جامعهی همدین، همفرهنگ و همزبان جمهوری اسلامی ایران فرصتهای فرهنگی ارزشمندی برای دو ملت بزرگ افغانستان و ایران داشته است.
باید بررسی گردد آیا از این فرصت فراهم چه اندازه استفاده مطلوب شده است؟ ضرورت و اهمیت موضوع شناخت فرصتها و چالشهای پناهندگی، هم برای کودکان، نوجوانان، جوانان و خانوادههای پناهندهی افغانستانی ضرورت دارد و هم برای جامعهی میزبان، که از فرصتهای متقابل فرهنگی استفاده مطلوب صورت گیرد.
نویسندگان اساسنامهی کمیساریای عالی پناهندگان، پناهنده را این گونه تعریف کردهاند: «پناهنده کسی است که به علت ترس موجه که داشته یا دارد، به خاطر نژاد، مذهب، ملیت یا عقیده سیاسی تحت تعقیب سیاسی درآید و از کشور متبوع خود، یا اگر تابعیتی ندارد از کشوری که قبلا در آن ساکن بوده، خارج شده باشد، و به دلیل ترس مزبور نخواهد که از حمایت کشور متبوع خود برخوردار شود، و یا اگر فاقد تابعیت است، نخواهد به کشوری که قبلا در آن ساکن بوده برگردد.
مبانی تعامل مثبت فرهنگی- هویتی پناهندگان افغانستانی و جامعه میزبان مبانی بهمعنای واقعیتهایی است در مورد پناهنده شدن بخشی از مردم مسلمان افغانستان به جمهوری اسلامی ایران مورد توجه است.
برای تعامل مثبت و انسانی جامعه مهاجر و میزبان، تبیین حقوق و وظایف هر کدام، مبانی حقوق پناهندگی را از منابع دینی، حقوق بشری و منابع فرهنگ مشترک طرح میکنم، باشد که زمینه تعامل مثبت فرهنگی بیشتر میان دو ملت افغانستان و ایران فراهم شود.
حضور پناهندگان افغانستانی فرصت ارزشمندی برای شناخت ظرفیتهای فرهنگی و زبانی ملت افغانستان ایجاد کرده است.