Abstract:
نظام های رتبه بندی بین المللی دانشگاه ها از اعتبار کارکردی چشمگیری برخوردار شده اند. مطالعات نشان می دهد این نظام ها بر روند بازار جهانی آموزش عالی و ذائقه تحصیلی و کیفیت انتخاب دانشجویان تاثیرگذار هستند. با توجه به مشغولیت ذهنی رهبران آموزش عالی ایران با این پدیده و نیز نبود ادبیات علمی-تحلیلی عمیق به زبان فارسی، این مقاله با اتخاذ یک رویکرد تحلیلی-انتقادی به سویه های مختلف این پدیده می پردازد. با ترسیم ماتریس مقایسه ای نشانگرها و زیر نشانگرهای چهار نظام رتبه بندی بین المللی دانشگاه ها شامل شانگهای، تایمز، کیو اس و لیدن این مقاله به تحلیل ویژگی ها و واقعیت های تکنیکی و روشی این نظام ها و نیز نقد فرایندها و دلالت های سیاستی آن ها برای آموزش عالی ایران می پردازد. این مقاله نشان می دهد، تمرکز نامتوازن بر پژوهش های سخت، مغفول ماندن دانش های تولیدشده غیر از زبان انگلیسی، برجسته سازی نامتقارن سابقه آکادمیک و توزیع نابرابر فرصت های آموزش عالی بخشی از عمده ترین کاستی های این نظام ها هستند. این پژوهش همچنین نشان می دهد، دانشگاه ایرانی به دلایل گوناگون ازجمله افزایش کیفیت آموزش عالی، ضرورت بین المللی شدن دانشگاه ها، توسعه گردشگری علمی و مدیریت مهاجرت نامتعادل سرمایه انسانی از توجه به نشانگرهای نظام های رتبه بندی بین المللی ناگزیر است.
Machine summary:
این پژوهش همچنین نشان می دهد، دانشگاه ایرانی به دلایل گوناگون ازجمله افزایش کیفیت آموزش عالی، ضرورت بین المللی شدن دانشگاه ها، توسعه گردشگری علمی و مدیریت مهاجرت نامتعادل سرمایه انسانی از توجه به نشانگرهای نظام های رتبه بندی بین المللی ناگزیر است .
این امر نشان می دهد، به رغم تنوع در ارزش ها و مأموریت های آکادمیک و نیز تفاوت در بافتارهای اجتماعی و سیاسی دانشگاه ها، نظام های رتبه بندی از نشانگرهای شبیه به هم نظیر شهرت جهانی، اعضای هیئت علمی برجسته ، فعالیت بین المللی، پرستیژ آکادمیک ، همکاری های پژوهشی، ارجاعات و سایر موارد متأثر هستند.
درحالیکه در ادبیات علمی مربوط به آموزش عالی خدمات اجتماعی به عنوان یکی از سه کارکرد اصلی دانشگاه مدرن بازتعریف میشود (خورسندی طاسکوه ، ١٣٩٥)، این کارکرد مغفول ترین نشانگر در میان نشانگرها و زیر نشانگرهای نظام های رتبه بندی است .
پارادایم تجاریسازی سیاست ها و فعالیت های آموزش عالی در دو دهه اخیر یکی از عوامل اصلی رشد و گسترش نظام های رتبه بندی بین المللی دانشگاه ها است .
Global university rankings: implications in general and for Australia, Journal of Higher Education Policy and Management, 29)2(: 131–42.
University rankings, government and social order: managing the field of higher education according to the logic of the performative present-as-future, M.
Marginson,s)2013( University Rankings in Critical Perspective,The Journal of Higher Education, Volume 84, Number 4, pp.
The world-class universities as part of a new higher education paradigm: From institutional qualities to systemic excellence.
University rankings: Theoretical basis, Methodology and Impact on higher education.