Abstract:
امروزه از گزارشگری تقلب به عنوان مکانیزم مهمی در پیشگیری و کشف تقلب یاد میشود. هدف این پژوهش، بررسی عوامل موثر بر قصد گزارشگری تقلب توسط حسابداران با استفاده از ترکیب اجزای مثلث تقلب، به عنوان عوامل محیطی توجیه کننده قصد گزارشگری تقلب، و مولفههای تئوری رفتار برنامهریزی شده بسط داده شده، که عوامل فردی توجیه کننده هستند، و ارائه الگویی تلفیقی به منظور تبیین قصد گزارشگری تقلب است. بدین منظور، پس از تبیین ارتباط میان اجزای مثلث تقلب و مولفههای تئوری رفتار برنامهریزی شده بسط داده شده، تاثیر عوامل کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی، نگرش در مورد گزارشگری تقلب و تعهد اخلاقی بر قصد گزارشگری تقلب مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش، از نوع پژوهشهای پیمایشی است و نمونه آماری پژوهش را 171 نفر از کارکنان حسابداری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس در سال 1397 تشکیل میدهند. نتایج حاصل از آزمون فرضیهها با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری به روش کمترین مربعات جزئی بیانگر این است که متغیرهای کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی، نگرش در مورد گزارشگری تقلب و تعهد اخلاقی دارای تاثیر مثبت و معناداری بر قصد گزارشگری تقلب هستند. نتایج پژوهش بیانگر این است که ترکیب مثلث تقلب و تئوری رفتار برنامهریزی شده چارچوب تئوریکی مناسبی را برای پیشبینی قصد گزارشگری تقلب فراهم میآورد. از این رو، به منظور ترویج گزارشگری تقلب در شرکتها ایجاد محیط اخلاقی قوی، بهبود کانالهای گزارشگری و برنامههای انگیزشی، ایجاد خط مشیهای مناسب کاهش نگرانیهای ناشی از انتقامجویی حائز اهمیت است.
Machine summary:
نتايج حاصل از آزمون فرضيه ها با استفاده از مدل سازي معادلات ساختاري به روش کمترين مربعات جزئي بيانگر اين است که متغيرهاي کنترل رفتاري ادراک شده ، هنجارهاي ذهني، نگرش در مورد گزارشگري تقلب و تعهد اخلاقي داراي تأثير مثبت و معناداري بر قصد گزارشگري تقلب هستند.
1- Association of Certified Fraud Examiners (ACFE) 2- Whistle-blowing با توجه به موارد ذکر شده ، اين پژوهش به دنبال پاسخ به اين سؤال است که : "چه عواملي منجر به گزارشگري تقلب توسط حسابداران مي شود؟" و "چگونه مي توان اين عوامل مؤثر را در يک مدل ارائه داد؟".
در اين پژوهش با بهره گيري از عوامل محيطي و بيروني که به وسيله مثلث تقلب تبيين مي شوند (فرصت ها و 1 انگيزه ها) و عوامل دروني و فردي که از طريق تئوري رفتار برنامه ريزي شده بسط داده شده توضيح داده مي شوند (کنترل رفتاري ادراک شده ، هنجارهاي ذهني ، نگرش نسبت به گزارشگري تقلب ، تعهد اخلاقي )، و تلفيق اين عوامل ، ديدگاه جامع تري از قصد گزارشگري تقلب توسط حسابداران ارائه شده است .
در اين پژوهش ، به منظور بررسي عوامل مؤثر بر قصد گزارشگري تقلب در صورت هاي مالي توسط حسابداران ، مطابق با مدل بسط داده شده تئوري رفتار برنامه ريزي شده از متغيرهاي کنترل رفتاري اداراک شده ، هنجارهاي ذهني، نگرش نسبت به گزارشگري تقلب و تعهد اخلاقي به عنوان متغير مستقل استفاده شد.