Abstract:
پیوند تنگاتنگ تفاوت های جنسیتی با مساله ی نابرابری و قدرت، جامعه شناسی جنسیت را به یکی از مهم ترین حوزه های جامعه شناختی بدل ساخته است. ازمسائل اصلی این حوزه، سیطره ی گفتمان نابرابرانه ای است که به جنسیت با معیارهای ایدئولوژیک مردسالارانه می نگرد. در این چارچوب، مقاله ضمن بررسی مقایسه ای نگرش جنسیتی، با استناد به ابزارهای نظری مفهومی «گفتمان مردسالاری» و «گفتمان مدرن» به تبیین نگرش های جنسیتی متفاوت می پردازد. استدلال مقاله این است که گفتمان فراگیر و تاریخی مردسالاری که مولد نگرش نابرابر جنسیتی است، درتقابل با گفتمان مدرن و دستاوردهای برابری خواهانه ی آن به چالش کشیده شده است. این فرضیه به شیوه ی تجربی با بررسی رابطه ی «مدرنیزاسیون» (اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و جنسیتی) و شاخص «نگرش جنسیتی» مورد آزمون قرار گرفته است. از نظر روش شناختی، مطالعه با تحلیل ثانویه ی داده هایی از 80 کشور جهان در فاصله ی سال های 2005 تا 2014 به اجرا درآمده است. در بخش نتایج توصیفی وضعیت کشورهای جهان به لحاظ نگرش جنسیتی ارزیابی و در طیفی از «نگرش کاملا برابرخواهانه» تا «نگرش کاملا مردسالارانه» به پنج خوشه ی متفاوت تفکیک شده اند. بررسی رابطه ی شاخص های مدرنیزاسیون با شاخص نگرش جنسیتی موید مفروضات نظری است. کشورهای با رتبه ی بالاتر در شاخص های مدرنیزاسیون، نگرش جنسیتی «برابرخواهانه» و بالعکس کشورهای درسطوح پائین تر، نگرش «مردسالارانه» به جنسیت دارند. از یافته های دیگر این مطالعه اثر تعیین کننده ی متغیر «اسلام» بر نگرش جنسیتی است.
Machine summary:
گزارش های سالانه ی سازمان های مختلف از جمله برنامه ی توسعه ی سازمان ملـل (٢٠١٦ ,United Nations Development Programme) یـا انجمـن جهـانی اقتصاد (٢٠١٤ ,World Economic Forum) نیز تأیید میکنند که کشورهای توسعه یافته نسبت بـه جوامع در حال توسعه و توسعه نیافته ، در شاخص های مختلف ارزیابی وضعیت زنان از قبیل شاخص توسعه ی جنسیتی ١، شاخص نابرابری جنسیتی ٢ و شاخص شـکاف جنسـیتی٣ وضـعیت بـه مراتـب بهتری دارند.
Gender Gap Index (GGI) بررسی و مطالعه ی فرهنگ های جنسیتی و ارزیابی تطبیقی نگرش به زنان از ایـن منظـر دارای اهمیت است که زنان به عنوان نیمی از جمعیت جهان و به مثابه ی انسان ، حقوقی همسان با مردان دارند.
در ایـن چارچوب ، مطالعه ی حاضر تلاش دارد از طریق تحلیل ثانویه ی داده های جهانی نگرش به جنسـیت را در بین کشورهای جهان مورد ارزیابی قرار داده و با توجه به ابزار مفهـومی و صـورت بنـدیهـای گفتمانی دوگانه (گفتمان سنتی مردسالاری و گفتمـان مـدرن برابـریخواهانـه ) تغییـر در نگـرش جنسیتی را مورد بررسی قرار دهد.
در مطالعه ی فلاحتی (٢٠١٦ ,Falahati) نیز نگـرش بـه نقـش هـای جنسـیتی در نسبت با قومیت و جنسیت بررسی شده ، به طوری که مردان نگرش حرفه ای و زنان نگـرش لیبـرال به نقش های جنسیتی دارند.
بررسی رابطه ی بین نگرش جنسیتی و متغیرهای اصلی: مطابق رویکرد نظری با گـذار بـه جامعه ی مدرن فرهنگ تاریخی-سنتی مردسالارانه کمرنگ شـده و نگـرش جنسـیتی برابرخواهانـه غلبه مییابد.
(
, 
, 
)
