Abstract:
این مقاله بر آن است تا تبیین نماید در آمد نفتی در دوره پهلوی اول چگونه بر روند دولت سازی تاثیر گذار بوده است؟ فرضیه اصلی مقاله این است که فرایند دولت سازی در این دوره، آمرانه و به شکل شبه مدرنیستی و در نتیجه اضافه شدن درآمدهای نفتی به منابع دولت صورت گرفت و برهمین اساس توسط جامعه پذیرفته نشد. نتایج تحقیق ن شان می دهد که با روی کار آمدن رضا شاه قیمت نفت به شکل قابل توجهی بالا رفت، درآمدهای نفت با تامین منابع مادی دولت سازی در کنار دیگر منابع برای کشور ایران به روند ساخته شدن دولت در چهار حوزه تامین نظم، تو سعه د ستگاه بورکرا سی، نهاد سازی و تو سعه گرایی را تسهیل و تسریع کرده اما به جهت خودکامگی، رضاشاه نتوانست توازن منطقی لازم میان حوزههای مختلف ساخته شدن دولت پدید آورد. در نتیجه دولت سازی در دوره پهلوی اول به شکل شبه مدرنیستی شکل گرفته و در نهایت شکست خورد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی-تحلیلی و تاریخی ا ست بدین ترتیب که داده ها به شکل کتابخانهای و از طریق فیش برداری جمع آوری و تجز یه و تحلیل میشوند.
Machine summary:
نتایج تحقیق نشان می دهد که با روی کار آمدن رضا شاه قیمت نفت به شکل قابل توجهی بالا رفت، درآمدهای نفت با تامین منابع مادی دولت سازی در کنار دیگر منابع برای کشور ایران به روند ساخته شدن دولت در چهار حوزه تامین نظم، توسعه دستگاه بورکراسی، نهاد سازی و توسعه گرایی را تسهیل و تسریع کرده اما به جهت خودکامگی، رضاشاه نتوانست توازن منطقی لازم میان حوزههای مختلف ساخته شدن دولت پدید آورد.
همانطور که عنوان شد متغیرهای گوناگونی در فرایند دولت سازی در دوره پهلوی اول تاثیرگذار بوده است اما یکی از مهمترین این متغیرها نفت و درآمدهای حاصل از آن بود که رضاشاه با تکیه بر این درآمدها، بنیانهای دیکتاتوری خود یعنی ارتش، بوروکراسی گسترده و دربار را بنا نهاد.
در یک جمع بندی می توان مجموعهای از آثار مثبت ومنفی نفت را به رابطه تعامل میان شرایط اجتماعی و سیاسی کشور، استراتژی زمامداران و ورود درآمدهای نفت به کشور را در دوره پهلوی اول در نظر گرفت و با بهره گیری از نسل دوم نظریههای نفت و سیاست در این دوره پرداخت که چگونه نفت و درآمدهای حاصل از ثروت آن صرف ارتشی شود که بیش از آنکه جنبه ملی داشته و در خدمت سیاست خارجی قدرتمند قرار گیرد مجری اوامر ملوکانه رضاشاه بوده است.