Abstract:
تبیین موضوع: در دهههای اخیر در اغلب کشورهای در حال توسعه با افزایش رشد شتابان شهری و مهاجرت روستاییان به شهر، سکونتگاههای غیررسمی گسترش بی سابقه ای یافته اند. میتوان گفت یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در رشد پراکنده شهر کرمان تغییرات بدون برنامه کاربری اراضی بوده است. از اینرو پیشبینی این تغییرات می تواند در تصمیم گیریهای مدیریتی و برنامه ریزی های آینده این شهر نقش به سزایی داشته باشد.
روش: با توجه به کارایی بالای مدل CA-Markov در پیشبینی تغییرات کاربری اراضی، در پژوهش حاضر نیز از این مدل با هدف پیشبینی روند توسعه و تغییرات کاربری اراضی در سال افق 1406 بهره گرفته شد و از تصاویر ماهوارهای سالهای 1368، 1379، 1387 و 1396 برای پیشبینی و آشکارسازی تغییرات استفاده گردید.
یافتهها: یافته ها نشان می دهد در نقشه پیشبینی سال 1406 مساحت سه کلاس، اراضی ساخته شده 10273 هکتار، زمین بایر 1229 هکتار و پوشش گیاهی 9983 هکتار خواهد بود. همچنین نقشه حاصل نشان می دهد که مساحت کلاس های زمین بایر و پوشش گیاهی به ترتیب به میزان 118 و 219 هکتار کاهش یافته است. همچنین کلاس اراضی ساخته شده نسبت به سال پایه (1396) تغییر چشم گیری نداشته است.
نتیجهگیری: با توجه به کارایی بالای این مدل در پیش بینی تغییرات کاربری اراضی، می توان از نتایج حاصل از آن در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری های آینده شهر کرمان استفاده نمود.
Machine summary:
بررسي پيامدهاي توسعۀ کاربري اراضي شهري بر سکونتگاه هاي غيررسمي با استفاده از تصاوير ماهواره اي و مدل زنجيره اي مارکوف (مطالعۀ موردي : شهر کرمان ) علي اصغر عبدالهي a و١ ، مصطفي خبازي b ، افسانه شهرياري c a استاديار جغرافيا و برنامه ريزي شهري ، دانشگاه شهيد باهنر کرمان ، کرمان ، ايران .
پژوهش حاضر با استفاده از تصاوير ماهواره لندست ، ابتدا به طبقه بندي نظارت شده کاربري هاي درون محدوده شهري پرداخته و سپس به پيش بيني روند توسعه شهر کرمان را براي سال ١٤٠٦ پرداخته شده است .
پيشينۀ عملي در زمينه آشکارسازي و پيش بيني تغييرات کاربري اراضي با استفاده از داده هاي سنجش از دور در مناطق شهري ، مطالعات متعددي صورت گرفته است : ابراهيم زاده و همکاران (١٣٨٩) در تحقيقي تحت عنوان نقش مهاجرت هاي روستايي در اسکان غيررسمي مطالعه موردي : متروپل اهواز، به تحليل نقش مهاجرت در متروپل منطقه اي استان خوزستان پرداخته اند، يافته ها نشان مي دهد که مسأله مهاجرت هاي شهر اهواز به عنوان يکي از مباحث مهم جمعيتي قابل طرح است و سرنوشت آينده شهر به روند مهاجرت هاي صورت گرفته به اين شهر مرتبط بوده و اين مهاجرت ها نيز با استقرار صنايع در اين شهر پيوند داشته است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٢- قلمرو جغرافيايي شهر کرمان (ترسيم : نگارندگان ) يافته ها طبقه بندي تصاوير ماهواره اي در پژوهش حاضر براي آشکارسازي و پيش بيني تغييرات کاربري اراضي محدوده مورد مطالعه ، با توجه به داده هاي موجود، يک دوره ٢٨ ساله در نظر گرفته شده است .